طرح مطالعات روستایی

مطالعات روستایی به دلیل اهمیت زیاد آن در قالب بحث های "سازمان فضای زندگی" در مجموعه مطالعات جغرافیایی که امروزه از طرف جغرافیدانان‘ با علاقه دنبال می شود‘ جایگاه ویژه ای کسب کرده است. ده یا روستا که کوچکترین واحد اداری در تقسیمات کشوری است‘ به دلیل برخورداری از وحدت کامل جغرافیایی که در بین واحدهای اداری – سیاسی (این ویژگی تقریباً منحصربه روستا است.) در سلسله مطالعات ناحیه ای‘ اعتبار جغرافیایی خاص پیدا کرده است. به همین دلیل‘ مطالعه جغرافیایی ده یعنی تحقیق روستا از نظرگاه جغرافیا و با تکیه بر معیارهای جغرافیایی می تواند به شناساندن روستا و نحوه بهره وری صحیح از آن کمک کند. امروزه در قلمرو جغرافیا‘ مطالعات روستایی نیز چون دیگر شاخه های آن با تکیه بر تئوری سیستم ها و با تاکید بر نگرش سیستمی‘ بررسی و تحقیق می شود. با توجه به این شیوه از تحقیق است که تمام اجزاء روستا اعم از عناصر طبیعی و انسانی آن که در شکل گیری شخصیت و پتانسیل روستا مشارکت دارند‘ در کل مطالعه مورد توجه قرار می گیرد. عدم اطلاع از امکانات بالقوه روستا‘ بهره وری کامل از آن را ناممکن و تدوین برنامه های مربوط به توسعه روستا را با مشکل مواجه می کند. چه بسا روستاهایی که علیرغم داشتن امکانات بالقوه قوی به دلیل بکارگیری صحیح عناصر سازنده آن به ویرانه ای تبدیل و زمین های آن بایر و بدون استفاده باقی مانده است. اگر نقش روستا و جایگاه واقعی آن در اقتصاد ملی شناخته و اهمیت آن در سلسله عوامل رشد و توسعه اقتصادی بازیابی شود؛ معلوم خواهد شد که ویرانی روستاها به جز عدم شناخت ظرفیت و پتانسیل آنها و بی تفاوت بودن به این بخش مهم از محیط زندگی که ناشی از ضعف و ناتوانی آشکار در مطالعات محیطی است‘ چیز دیگری نیست و اگر این روند ادامه یابد نتایج مخرب آن سنگین خواهد بود .