موسسه جغرافیای - دانشکده جغرافیاپژوهش های جغرافیایی (منتشر نمیشود)1026-683638020000922-تشکیل و تکامل تنگ های منطقه ماکو17239FAدکتر رسولصمدزادهJournal Article19700101Maku area which is located in north west of Iran generally it is mountainous region. In this mountains currents of water flow in N-S directions and continuously the erosive activity change the land form during in ten million years. At the end of Eocene part of west is emerged. finally western mountains of Iran are shaped in the boundry line. In the late of Cenozoic period Maku area arc effected h the most movement of organic at last the main physical features are founded.
As result of this movement the central mountains gradually emerged, N-W to S-E respectively the flowing this water eroded in these places as a result the Gorges are appeared.
These Gorge N-W to S-E are as follow
- The Gorge of Qara-su flows to the l3azergan plain.
- The Gorge of Zang-e-mar enters in to Qaleh-jog plain.
- The S-W Fechal Gorge connected to the east part of Maku.
Sary-su Gorge in the Danalu and Maku Gorge in the Maku city are created.
In the northern mountain the Quriskak and Adagan river break 1-lasun and Idali mountain, the Gorge of Quriskak and Adagan are Shaped.این مقاله حاصل مطالعه عکسهای هوایی 000‘1:55 و تصویر ماهواره ای کاسموس 000‘1:100 نقشه زمین شناسی 000‘1:25 منطقه می باشد که طی آن شکل گیری وتکامل تنگ های منطقه بررسی شده است.
سپس طی یک بررسی میدانی با توجه به آثار و شواهد موجود وبا در نظر گرفتن زمین ساخت منطقه‘ نتایج زیر بدست آمده است:
شیب تنگ های ارتفاعات مرکزی از غرب به شرق و نیز ارتفاعات شمالی‘ از شمال به جنوب می باشد این مسئله ارتباط مستقیمی با اختلاف زمان پیدایش کوهستانها دارد. بطوریکه بعد از شکل گیری ارتفاعات شمالی با راستای غربی – شرقی‘ جریان آبها بصورت شمالی – جنوبی و بعد از پیدایش کوهستانی غربی با راستای شمالی – جنوبی جریان آبها بصورت غربی- شرقی بسمت قسمت مرکزی منطقه هدایت یافته اند. و همزمان با فرارفت ارتفاعات مرکزی آنها را بصورت پیشین رود شکافته اند. لذا در شکل گیری و پیدایش این تنگ ها دو عامل تکتونیک و فرسایش آبهای روان بطور همزمان نقش داشته اند.موسسه جغرافیای - دانشکده جغرافیاپژوهش های جغرافیایی (منتشر نمیشود)1026-683638020000922-توزیع فضایی مراکز خدمات درمانی و بهداشتی در مناطق شهری تهران17240FAدکتر جعفرشاعلیJournal Article19700101Wilt out doubt. one of the major factors influencing the surge and traffic pressure on Tehran’s central business district is the disproportionate distribution of urban public services, specially the medical and health services, traffic volume and repeated visits to the central area can he reduced by optimum planning and site location, which in result assists in the proportionate distribution of social welfare.
For this purpose. this article tries to assess difficalties and irrugular situations of Tehran’s C.B.D on spatial distribution in the field of healthy and medical centers which influenced to urban traffics volume of Tehran.بی تردید یکی از عوامل مهم در هجوم و فشار ترافیکی بر بخش مرکزی شهر تهران توزیع نامتعادل و ناموزون خدمات عمومی شهری بویژه خدمات درمانی – بهداشتی است که با برنامه ریزی و مکانیابی بهینه برای استقرار آنها در سطوح خدمات شهری می توان از حجم ترافیک و مراجعات مکرر شهروندان به منطقه مرکزی کاست و به امر تعادل بخشی در نحوه توزیع رفاه اجتماعی کمک نمود.
بدین منظور این مقاله سعی دارد تا مشکلات و نابسامانیهای توزیع مکانی (فضایی) مراکز بهداشتی – درمانی را که بر ترافیک شهری اثر می گذارد‘ مورد ارزیابی قرار دهد.موسسه جغرافیای - دانشکده جغرافیاپژوهش های جغرافیایی (منتشر نمیشود)1026-683638020000922-ارزیابی اهداف‘ سیاستها و برنامه های عمران روستایی در برنامه پنج ساله دوم توسعه کشور (78-1373) با تأکید بر ساماندهی فضاها و مراکز روستایی17241FAدکتر محمدرضارضوانیJournal Article19700101The Second Plan of Iran Development have independent part about rural development, and therefore is possible to evaluate of their, s goals, policies and programs. The conclusions of this evaluation indicates some of advantages and disadvantages in content and operation of the rural development plan. Relative observance of planning principles due to arrangement and clearness of goals. policies and programs are advantages of this plan. But the uncomperhensive and unaccomodation of goals, Policies and programs each other and unperformance many of programs, as well as, to prove tobe true a little ot quantitative and qualitative goals, in spite of full allocation of credits and budgets, are weaknesses of this rural development plan.در برنامه پنج ساله دوم توسعه کشور (78 – 1374) فصل مستقلی راجع به عمران روستایی دیده می شود و امکان ارزیابی مشخص اهداف‘ سیاستها و برنامه های اجرایی آن وجود دارد. نتایج ارزیابیها نشان می دهد که این برنامه‘ حداقل نسبت به برنامه های توسعه بعد از انقلاب اسلامی‘ بدلیل رعایت نسبی اصول برنامه ریزی از لحاظ ترتیب و وضوح اهداف‘ سیاستها و برنامه های اجرایی و داشتن فصل مستقل عمران روستایی مزایایی دارد. با اینحال معایب و نارسائیهای عمده ای نیز در محتوا و عملکرد برنامه عمران روستایی آن وجود دارد که از بین آنها می توان به عدم جامعیت اهداف و برنامه های توسعه روستایی بدلیل حاکمیت نظام برنامه ریزی بخشی در کشور‘ نارسائی و عدم هماهنگی و عدم انطباق کامل بین اهداف‘ سیاستها و برنامه های اجرایی با یکدیگر و همچنین اجرای محدود برنامه ها و تحقق نسبتاً کم اهداف کمی اشاره کرد. در مجموع‘ نارسائیهای اساسی در محتوای برنامه و عملکرد اجرایی آن باعث شده تا علیرغم تخصیص و هزینه اعتبارات نسبتاً زیاد‘ باز هم اهداف کمی و کیفی عمران روستایی تحقق چندانی نیابد. به همین دلیل باید با بازنگری برنامه های گذشته‘ در برنامه های آتی عمران روستایی اصلاحات لازم بوجود آید.موسسه جغرافیای - دانشکده جغرافیاپژوهش های جغرافیایی (منتشر نمیشود)1026-683638020000922-تاثیر برخی عوامل جغرافیایی بر شبکه راههای کشور17242FAدکتر نصرالله فلاحتبارJournal Article19700101Simultaneously the constant growth and development and redical fundamental changes on economical, social, political and cultural works, the important role of roads are apparented especially ground roads and transportation as one of the important of basis development sectores.
Even it effects on the other activities in various geographical locations and spaces, makes fruitful their sources and unactual capacities, increases development process of more advantagous plans and secures growth background. The capital, takes into account national asset, spends on building roads at various geographical beds, the required constraction, also preservation and maintenance and safety.
In order to long term use of the network, preventation the effect of geographical factors, and premature destroying of roads and fleet, safe guarding is essential.
Therefore, it is necessary the roads are protected against effects of detrimental geogaraphical facts and convenient background creates to constant development a side from safety transportation in the roads, technical- engineering problems and traffic engineering.همزمان با رشد و توسعه پایدار و تحولات اساسی و بنیادی در امور اقتصادی‘ اجتماعی‘ سیاسی و فرهنگی‘ نقش حائز شبکه راهها بویژه راههای زمینی (اتومبیل رو) و سازوکار حمل و نقل بعنوان یکی از بخشهای مهم زیربنایی توسعه نمایان می گردد و حتی بر فعالیتهای دیگر در مکانها و فضاهای جغرافیایی گوناگون ناثیر می گذارد و منابع و استعدادهای بالقوه آنها را بارور و سیر پیشرفت اکثر طرحهای کارساز را سرعت بخشیده‘ زمینه رشد و شکوفائی را فراهم می نماید.
سرمایه ای که جهت احداث شبکه راهها در بسترهای گوناگون جغرافیایی و سازه های مورد نیاز آن و نیز حفظ و نگهداری و ایمن سازی آنها صرف می شود‘ جزء سرمایه های ملی محسوب می گردد. حراست این سرمایه ملی بمنظور بهره برداری طولانی مدت از شبکه راهها و جلوگیری از تأثیر عوامل جغرافیایی و تخریب زودرس رهها‘ معابر و ناوگان حمل و نقل بار و مسافر الزامی است؛ بنابراین بجز از امنیت عبور و مرور که باید بر راههای کشور حاکم باشد و مسائل فنی – مهندسی ترافیک بطور دقیق مد نظر قرار گیرد‘ ضروری است که رهها در برابر تاثیر عوامل جغرافیایی مخرب هم هر چه بیشتر ایمن شوند تا بستر مناسب و مطمئنی برای توسعه‘ بویژه توسعه پایدار‘ پدید گردد.موسسه جغرافیای - دانشکده جغرافیاپژوهش های جغرافیایی (منتشر نمیشود)1026-683638020000922-جغرافیای کاربردی و ساماندهی نظام فعالیتی با رویکرد ساختاری – راهبردی در سطوح ناحیه ای17243FAدکتر رحیمسرورJournal Article19700101After spatial and regional plannings. we reach to county plannings or in other word. Comprehensive Urban planning. These plans are facilities located out of the urbans’ legal boundaries and limits “approved on 12 may, 1976 and enclosed on 25 June. 1995.”
Organizing the system of human activity in the small space (of urban) for optimum use of land, that is, spatial organizing of activities and settlement systems. is the main aim of such plans which is gained through extracting and presenting two documents as follows:
1- Determining the optimum (offered) landuse in the form of” preparing the map of zonning landuses, geographical constraints and lands development in the present and new urbans ''.
2- Organizing the system of spatial structure in the form of “preparing the map of symbiosis sets and areas”.
The aim of this article is to indicate the way of extracting the first document, emphasizing on the role and location of applied geography in the structural strategic approach. Here Sarah area has been selected as an instance.بعد از طرح آمایش سرزمین و طرحهای منطقه ای‘ طرحهای ناحیه ای و یا به تعاریفی طرح جامع شهرستان مطرح می گردد. این طرحها به استناد ‹‹آیین نامه مربوط به استفاده از اراضی‘ احداث بنا و تأسیسات در خارج از محدوده قانونی و حریم شهرها›› مصوب 22 اردیبهشت 1355 و الحاقی 5/11/73 تهیه می شوند.
ساماندهی به نظام فعالیت انسان در فضای خرد (شهرستان) بمنظور استفاده بهینه از زمین یا بعبارتی دیگر‘ ساماندهی فضایی نظام اسکان و فعالیت‘ هدف اصلی و نهایی این قبیل طرحهاست که از طریق استخراج و ارائه دو سند تحقیق می پذیرد:
- تعیین کاربری بهینه (پیشنهادی) در قالب ‹‹ نقشه منطقه بندی کاربری اراضی‘ محدودیتهای جغرافیای و اراضی توسعه شهرهای موجود و جدید.››
- ساماندهی نظام ساختار فضایی در قالب ‹‹نقشه مجموعه ها و حوزه های همیار››.
هدف این مقاله نشان دادن نحوه استخراج سند اول با تأکید بر نقش و جایگاه جغرافیای کاربردی در رویکرد ساختاری – راهبری است و برای این منظور ناحیه سراب انتخاب شده است.موسسه جغرافیای - دانشکده جغرافیاپژوهش های جغرافیایی (منتشر نمیشود)1026-683638020000922-ال نینو و دوره های خشکسالی – ترسالی در ایران17244FAدکتر قاسمعزیزیJournal Article19700101The purpose of this paper is investigates the El Nino and drough-wet periods in the climate of Iran. The contents treated in this study are somewhat limited on the precipitation of Iran and it’s relation with El Nino southern oscillation. Therefore, rainfall anamalies, annual and interannual variations of precipitation above Iran and their relation with southern oscillation Index (SOI) arc investigated. The results of this study are follows:
There exits a almost strong dependencies between annual rainfall of Iran and SOI. This relationship shows a negative Correlation Coefficient (r=-0.37, N =30) Which goes to 5% significance level. Among 29 Selected Station. Gazvin Station has most Strony Correlation Coefficent (r=-0.59) and Birjand station has Weakest correlation coefficient (r=0.005). In addition, it is interesting to note that among the months. mat Strong correlation coefficient between monthly rainfall and SQI there is in October.در این مقاله ال نینو و دوره های خشکسالی – ترسالی ایران بررسی شده است. ابعاد مطالعه به بارش های ایران و ارتباط آنها با ال نینوی نوسان جنوبی محدود می شود. بنابراین بی هنجاری ها و همینطور تغییرات سالانه و درون سالی (ماهانه‘ فصلی) بارش در ایران و ارتباط آنها با شاخص نوسان جنوبی مطالعه و بررسی شده و اجمالا نتایج زیر حاصل گشته است. ارتباط نسبتاً قوی ای بین بارش سالانه ایران و شاخص نوسان جنوبی (sol) وجود دارد. این ارتباط با ضریب همبستگی 37/0 که در سطح 5 درصد معنادار است‘ مشخص می شود. از 29 ایستگاه انتخابی جهت مطالعه بارش‘ ایستگاه قزوین از بالاترین ضریب همبستگی بین بارش سالانه و شاخص نوسان جنوبی همزمان آن برخوردار بوده است. در حالیکه این ضریب برای ایستگاه بیرجند 005/0 می باشد. در بررسی ماهانه ارتباط نیز مشخص گردید که بالاترین ضریب همبستگی بارش ماهانه و شاخص نوسان جنوبی همزمان آن‘ در ماه اکتبر دیده می شود.موسسه جغرافیای - دانشکده جغرافیاپژوهش های جغرافیایی (منتشر نمیشود)1026-683638020000922-اثر تحولات جمعیت روستایی شهرستان بهار طی سالهای 75-1355 بر ساختارهای فضایی – مکانی ناحیه17245FAدکتر احمدپوراحمدنبی اللهسلطانیJournal Article19700101The Writer intends to analyze the rural population Changes in l3ahar city-located at Hamedan Province-during 1976—1996 based on spacial organization of rural dwellings of national political divisions framework. focussing on the impact of population structure and transformations on urban and rural dwellings. Then, he comes to certain conclusions including disequilibrium in distribution of rural areas and their population as well, and the tendency of these areas to polarization.
The research is based on quantitative and statistical methods along with scientific patterns applied to analysis of population statistics.با توجه به تأثیر ساختار جمعیت و تحولات آن بر سکونتگاههای شهری و روستایی‘ در این مقاله سعی شده است تا تحولات جمعیت روستایی ناحیه بهار همدان را طی دوره 20 ساله (1375-1355) بر اساس ساماندهی فضایی سکونتگاههای روستایی و در چارچوب تقسیمات سیاسی موجود کشور مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گیرد. سپس نتایج حاصل که از جمله آن می توان به بروز عدم تعادل در توزیع نقاط روستایی و میزان جمعیت آنها و همچنین حرکت روستاها به سمت قطبی شدن اشاره نمود‘ مورد ارزیابی قرار گرفته است. روش تحقیق مبتنی بر روشهای کمی و آماری و استفاده از مدلهای علمی در تجزیه و تحلیل آمارهای جمعیتی بوده است.موسسه جغرافیای - دانشکده جغرافیاپژوهش های جغرافیایی (منتشر نمیشود)1026-683638020000922-تحلیلی جغرافیایی بر توسعه و تباین رفاه انسانی در دنیا17246FAدکتر فاطمهبهفروزJournal Article19700101مطالعه درباره تحلیل جغرافیایی در مورد توسعه و تباین رفاه انسانی‘ دارای جهت یابی بسوی تحقیق و بازجویی درباره ادبیات دانشگاهی کنونی بوده و در موقعیت جامع دنیا‘ از نقطه نظر کاربرد آن در برنامه ریزیهای آینده ناحیه ای و ملی کشور ما حائز اهمیت می باشد. در این مطالعه‘ نظامهای بزرگ ملی دنیا در چهار گروه مورد بررسی قرار گرفته اند که عوامل بنیادی آن دربرگیرنده نظامهای اقتصادی‘ طبیعی (کارآمدی طبیعی و نقش مردم در توسعه منابع طبیعی)‘ اجتماعی و سیاسی است. در هر حال‘ شاخصهای توسعه نیز در این مقاله مورد بحث واقع شده و بدین ترتیب عناوینی چون شاخص کیفی طبیعی زندگی‘ شاخص توسعه انسانی و شاخص رفاه پایداراقتصادی را شامل می شوند. در نتیجه کشورهای توسعه یافته‘ نسبتاً توسعه یافته و تحت توسعه با توجه به مفهوم نظری رفاه انسانی مرتبه بندی شده اند. تحقیقات مربوطه بیشتر‘ می توانند زمینه های علمی و عملی را برای دستیابی به قوانین و تعمیمها فراهم سازند. با توجه به اهداف این مقاله‘ عناوینی چون مقدمه و جهت یابیهای اولیه‘ تعاریف کلی در مورد توسعه‘ تباین رفاه انسانی در دنیا: شاخصی جدید از موقعیت توسعه‘ شاخصهای توسعه‘ نظام اکولوژیکال یا روابط انسان – محیطی‘ نظام اقتصادی‘ نظام اجتماعی‘ نظام سیاسی و یافته ها مورد بحث و بررسی قرار گرفته‘ در نهایت پیشنهادات ارائه گردیده اند. امید مؤلف بر آنست که با تکامل گرایی این گونه تحقیقات بر جنبه های قانونمندی مطالعات جغرافیایی در کشورمان‘ به رهیافتهای نظری و تجربی جامعتری دست یابیم.موسسه جغرافیای - دانشکده جغرافیاپژوهش های جغرافیایی (منتشر نمیشود)1026-683638020000922-ارتباط قطر ذرات ماسه و فراوانی سرعتهای آستانه باد در منطقه بندریگ کاشان17247FAدکتر مجتبییمانیJournal Article19700101The large extent of Iran is formed of deserts. topography of these deserts is ‘very gentle and climate is very warm and dry. Under These conditions, denudation. processes are active. Wind could carry the sediments that their size is less 2 millimeters. The purpose of this research is to study the relevance of sand size and the frequency speeds threshold of wind in Band-c-rig in the east of Kashan city. The methodology in this research is “variance method’ and the technique’ is comparison size 01 sands with speed of threshold which comparing with index.
Results show that the size of sands in the east border in Band-c-rig is coarser than other borders and this factor is argued to be its result of the blown of fast winds iii this direction. Meteorological station of Kashan dose not show these casees. Because topography of Band-c-rig is like a bar. Humanity activities in south west borders especially in agricaltural and habitation and other activites bring about changes in the transport of sands and denudation system in this direction. contrary to the north and north east .there is acceptable correlation between speeds threshold of winds and the sand sizeوسعت زیادی از پهنه ایران را سطوح نسبتاً هموار و کم ارتفاعی تشکیل می دهد که بدلیل ارتفاع اندک و سایر عوامل‘ از شرایط اقلیمی خشک و نیمه خشک برخوردارند. فقر پوشش گیاهی و همواری نسبی‘ موجب غلبه فرآیندهای کندوکاو و تراکم بادی در این مناطق شده است. میزان فرسایش بادی و حجم نقل و انتقال مواد‘ وابسته به ویژگیهای باد اعم از سرعت‘ جهت و فراوانی آن است‘ قدرت حمل مستقیم باد محدود به ذراتی می گردد که قطر آنها کمتر از 2 میلیمتر باشد. هدف این تحقیق بررسی ویژگیهای باد در منطقه بندریگ کاشان و ارتباط این ویژگیها با نسبت قطر ذرات ماسه می باشد. روش تحقیق مبتنی بر ‹‹روش تحلیلی›› است و برای تجزیه و تحلیل و یافتن ارتباط از روش ‹‹اختلاف›› استفاده شده است. ‹‹روش›› کار دانه سنجی ذرات ماسه نمونه برداری شده از پیرامون بندریگ می باشد و ‹‹تکنیک›› کار مقایسه ارتباط قطر ذرات ماسه و سرعتهای آستانه باد از طریق شاخص بدست آمده در عملیات آزمایشگاهی است. نتایج نشان می دهند که قطر ذرات ماسه در محور شرقی بندریگ درشت تر از آستانه بادهای ثبت شده در ایستگاه کاشان است و این مسأله بیانگر وجود بادهای شدیدتری از این سمت است که عمدتاً بدلیل مانع توپوگرافی بندریگ‘ در ایستگاه کاشان ثبت نمی گردد. وجود فعالیتهای انسانی در حاشیه جنوبغربی بویژه در زمینهای زراعی و نیز مالچ پاشی گسترده در تمامی حاشیه شمالغربی‘ غرب و جنوبغربی طی 30 سال گذشته موجب تغییر سیستم و فرآیند حمل و نقل بادی شده است. از اینرو ذرات ماسه با ویژگیهای باد‘ برازش نشان نمی دهند. تنها در نمونه های حاشیه شمالشرقی بدلیل توپوگرافی مساعد و عدم دخالتهای انسانی‘ بین سرعتهای آستانه با دامنه دانه بندی‘ همبستگی نسبتاً قابل قبولی دیده می شود.