موسسه جغرافیای - دانشکده جغرافیاپژوهش های جغرافیایی (منتشر نمیشود)1026-683639920080121-پیامدهای ایجاد صنایع فراوری محصولات کشاورزی در توسعه روستایی بخش مرکزی آمل18952FAسید حسن مطیعیلنگرودیاستاد دانشکده جغرافیا دانشگاه تهرانعلیرضااردشیریاس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستاییJournal Article19700101استراتژی ایجاد و توسعه صنایع فراوری محصولات کشاورزی با توجه به ارتباط مستمر با بخش کشاورزی و دارا بودن امکانات و قابلیتهای موجود در روستاها، بهعنوان فعالیت اصلی روستاییان، نقش مؤثری در توسعه روستایی منطقه ایفا میکند. کشاورزی اساس فعالیتهای اقتصادی بخش مرکزی آمل را شکل میدهد. امروزه این فعالیت در منطقه با مشکلاتی مانند عدم بازاریابی مناسب، کاهش قیمت محصولات کشاورزی، پایین بودن درآمد بخش کشاورزی و مانند آن رو به رو است. لذا راهبرد ایجاد و توسعه صنایع فراوری محصولات کشاورزی در بخش مرکزی شهرستان آمل به علت استعداد بالای کشاورزی در منطقه، نزدیکی به بازارهای مصرف و وجود نیروهای متخصص و غیرمتخصص، میتواند ضمن حل مشکلات بخش کشاورزی، راه رسیدن به توسعه روستایی را هموار کند. در این تحقیق با استفاده از روشهای کتابخانهای و میدانی، دادههای آماری و اطلاعات لازم جمعآوری شده است. در روش کتابخانهای برای جمعآوری اطلاعات مورد نیاز به اسناد، گزارشها، سالنامهها وسایر منابع، توجه شد، و در روش میدانی، با توجه به تعداد روستاها و جمعیت دهستان ها، 15 روستا انتخاب و اطلاعات به دست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS، دادهپردازی شدهاند. نتایج کسب شده از تحقیقات انجام شده، حاکی از نقش مؤثر صنایع فراوری محصولات کشاورزی در توسعه روستایی از طریق بازاریابی بهتر محصولات کشاورزی، ایجاد اشتغال، کاهش ضایعات و افزایش درآمد روستاییان می باشد.
کلید واژهها: توسعه روستایی، صنایع روستایی، صنایع فراوری محصولات کشاورزی، بخش مرکزی آمل.موسسه جغرافیای - دانشکده جغرافیاپژوهش های جغرافیایی (منتشر نمیشود)1026-683639920080121-بررسی نقش مکان و مورفولوژی در کیفیت هوای شهر تهران با استفاده ازGIS و دادههای ماهوارهای (RS)18953FAاصغرنظریاناستاد گروه جغرافیای دانشگاه تربیت معلمپرویز ضیائیانفیروزآبادیاستادیار گروه جغرافیای دانشگاه تربیت معلمعلی اکبرجنگیکارشناس ارشد جغرافیاJournal Article19700101مورفولوژی شهر چه به مفهوم فرم و شکل و چه کارکرد شهری عاملی موثر در کیفیت هوای یک شهر میباشد. سلسلهمراتب، همجواری و سازگاری کاربریها، شبکه حمل و نقل، بافت شبکه، کاربری اراضی، پوشش زمین و ... از عوامل مورفولوژیکی شهر هستند که بر کیفیت هوای شهر تاثیر میگذارند. در این مطالعه بعد از بررسی شرایط مورفولوژیکی موثّر در کیفیت هوای شهر سعی شده است با استفاده از دادههای آماری و دادههای سنجش از دور نحوه پراکندگی بعضی از پارامترهای کیفیّت هوای شهر تهران موردبررسی قرارگرفته و با استفاده از دادههای سازمان محیط زیست برای یک دوره یک ساله متوسط غلظت آلایندهها در ساعات مختلف شبانهروز استخراج و به صورت نمودار و جداول نمایش داده شود. با توجه به تأثیر ساختار شهر و مورفولوژی شهر که شرایط محیطی متفاوت از یک خیابان تا خیابان دیگر بهوجود میآورد و کمبود ایستگاههای اندازهگیری در تهران جهت تهیّه نقش? دقیق پراکندگی آلایندهها از روشی جدید در تهیه نقشه کیفیّت هوای شهر تهران استفاده گردید. این روش که مبتنی بر دادههای اپتیکی و حرارتی سنجش از دور میباشد امکان تهیه نقشه درجه حرارت سطح شهر تهران و توزیع آلاینده CO را بر روی این شهر داده است .
کلید واژه ها: مورفولوژی شهر، کیفیّت هوا، تهران، دادههای ماهوارهایموسسه جغرافیای - دانشکده جغرافیاپژوهش های جغرافیایی (منتشر نمیشود)1026-683639920080121-سطح بندی پایداری توسعه روستایی، مطالعه موردی بخش هیر18954FAعبدالرضا رکن الدینافتخاریدانشیار گروه جغرافیا- دانشگاه تربیت مدرسمحسن آقایاریهیردانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تربیت مدرسJournal Article19700101امروزه با توجه به اهمیت همه جانبهای که پایداری بهعنوان پارادایم حاکم در موضوع توسعه به دست آورده، پرداختن به توسعه پایدار روستایی کاری در خور توجه ویژه است. در این زمینه شاخصسازی متناسب با مکان/ فضا و ایجاد چارچوبی برای طرح معرف ها میتواند بحث جدیدی را مطرح سازد. این بحث جدید در قالب فرضیههایی چون: 1- پایداری روستاهای بخش هیر نامطلوب است و 2- توزیع جغرافیایی شدت پایداری روستاهای بخش هیر از عامل وضعیت محیطی بیش از عوامل انسانی تبعیت میکند، مطرح است. در این تحقیق با نگرش اندام وار به توسعه پایدار و با شاخصسازی بر اساس خصوصیات نظامهای پایدار در قالب ماتریس انداموار توسعه پایدار با روش شناختی توصیفی- تحلیلی و در نظر گرفتن 85 معرف و گردآوری اطلاعات ثانویه و همچنین تولید اطلاعات از طریق پرسشنامه به ارزیابی و سطحبندی پایداری توسعه روستاهای بخش هیر با تکنیکهای بارومتری و تحلیلهای فضایی نظامهای اطلاعات جغرافیایی اقدام شده است. نتایج تحقیق حاکی از وضعیت نامطلوب پایداری در منطقه مطالعه شده است. در این منطقه وضعیت توسعه به نحوی است که اغلب سکونتگاهها در طبقه متوسط قرار میگیرند. در خصوص عوامل مؤثر در توسعه پایدار با تجزیه و تحلیل آماری (تحلیل واریانس) بر روی پنج عامل وضعیت طبیعی، فاصله تا مرکز بخش، جمعیت، اشتغال و باسوادی، مشخص شد که عامل وضعیت طبیعی و جمعیت روستاها بیشترین همبستگی را با پایداری توسعه روستایی دارد.
کلیدواژهها: سطح بندی، توسعه پایدار، روستا، بخش هیرموسسه جغرافیای - دانشکده جغرافیاپژوهش های جغرافیایی (منتشر نمیشود)1026-683639920080121-نقش و عملکرد شهرهای کوچک در توسعه روستایی با استفاده از روش تحلیل شبکه مورد: دهستان رونیز(شهرستان استهبان)18955FAمحمد رضارضوانیدانشیار دانشکده جغرافیا- دانشگاه تهرانعلیگلیاستادیار دانشکده علوم اجتماعی- دانشگاه شیرازسعید رضا اکبریانرونیزیدانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی- دانشگاه تهرانJournal Article19700101The problems were rose by the growth of big cities, population density and rural immigration causes that planners attended to growth and fortification of small towns. They believe that fortification of small town can changes the direction of rural immigrations and decrease many problems in rural areas that arising inappropriate accessibility to service centers. In Iran, the policy of change village to town has been implemented in few recent decades. Roniz town which changed to town in 1990 is located in Estahban County (Fars province). This paper presented the role and function of Roniz town as small town center in development rural areas. According to with using 5 functions and 20 variables and using network analysis we studied the flow and relationship between rural and urban settlements in two periods before and after change of Roniz to town. The results of studies indicate the town had the key role (central place) in servicing to rural settlements and decreased dependency of villages to big and medium cities in the province level.
KeywordS: Small town, Rural development, Network analysis, Urban-rural relationships, Roniz townوجود مشکلات ناشی از رشد شهرهای بزرگ، تراکم جمعیت و همچنین مهاجرت روستائیان به این شهرها موجب توجه و تاکید برنامهریزان به تقویت و رشد شهرهای کوچک گردید. این اعتقاد وجود دارد که با تقویت شهرهای کوچک میتوان مسیر مهاجرتهای روستائیان به شهرهای بزرگتر را تغییر داده و بسیاری از مشکلات موجود در نواحی روستایی را که ناشی از عدم دسترسی مناسب روستائیان به مراکز خدماتی است برطرف نمود. در ایران با اجرای سیاست تبدیل روستاها به شهر، بسیاری از نقاط روستایی بهویژه در دو دهی اخیر به شهر تبدیل شدهاند. شهر کنونی رونیز در شهرستان استهبان (استان فارس) یکی از این شهرهاست که در سال 1369 به شهر تبدیل شده است. هدف این مقاله بررسی نقش و عملکرد شهر رونیز بهعنوان یک کانون شهری کوچک در توسعه نواحی روستایی پیرامون آن است. در این راستا با انتخاب 5 عملکرد در قالب 20 متغیّر و با بهره گیری از روش تحلیل شبکه به بررسی و مقایسه جریانات و روابط موجود در سطح دهستان مورد مطالعه در دو مقطع قبل و بعد از شهر شدن رونیز پرداخته شده است. نتایج بررسیها نشان میدهد که شهر رونیز توانسته است بهعنوان مکان مرکزی نقش کلیدی در خدماترسانی به نواحی پیرامون خود ایفا نماید که به تبع آن موجب کاهش وابستگی نواحی روستایی به مرکز شهرستان گردیده است.
کلید واژه ها: شهر کوچک، توسعه روستایی، تحلیل شبکه، روابط روستایی - شهری، شهر رونیزموسسه جغرافیای - دانشکده جغرافیاپژوهش های جغرافیایی (منتشر نمیشود)1026-683639920080121-قلمرو جغرافیایی کشور و قانون اساسی ایران18956FAبهادرزارعیدکترای جغرافیای سیاسی دانشگاه تهراناحمدپوراحمداستاد دانشکده جغرافیا – دانشگاه تهرانJournal Article19700101In base of Geopolitical researches, concept of Geography territory of states in creative process from beginning to now takes great changes both in content and in function. In past, scholars emphasized the importance of territory quality information of a independent and Ideal government for securing of spiritual and material needs. In the present world, territory is Geography era with the certain limited borderline, covers the aspect of the legal rulership geographically. Independence, territorial integrity of states has been considered as a global concept. united nations , International law and constitutions of states strongly support such a view. In spite of prevalence of ummat - focusing thoughts in primary compilation of constitution, allocation of seven article of law to nation-state. Based on constitution any little change are permissible under the leadership and the three Institutions confirm. In this article, with analytic method consider national territory and Iran frontiers.
Keywords: State territory, Territorial integrity, Constitution of Iran, Frontier lines, Believable linesآنگونه که از تحقیقات جغرافیدانان سیاسی بر میآید، مفهوم قلمرو جغرافیایی کشورها در یک سیر تکوینی از ابتدا تاکنون تحولات چشمگیری هم از حیث محتوا و هم کارکرد به خود دیده است. دانشمندان قرون اولیه و پس از آن تأکید عمد? خود را بر ماهیت و کیفیت قلمرو در شکلدهی یک کشور ایده آل و مستقل از بعد برآورده نمودن نیازهای مادی و معنوی آن قرار داده اند.در جهان کنونی سرزمین، پهنهای جغرافیایی است با مرزهای پیرامونی مشخص که جنب? حقوقی حاکمیت را بدنهای جغرافیایی میبخشد. امروزه استقلال و حفظ تمامیت ارضی و مرزی کشورها به عنوان یک مفهوم جهانی مورد توجه قرار گرفته است. سازمان ملل، حقوق بین الملل و قانون اساسی کشورها مهمترین منادی چنین نگرشی هستند. هر چند در قرن بیست و یک ساختار حکومت وقلمرو جغرافیایی کشور تا حدودی دچار تحول خواهد شد. به رغم غلب? تفکرات امت محوری در بدو تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران منبعث از خصلتهای دینی و فکری تصمیم سازان کلان کشور و تأکید بر مرزهای فرهنگی جهان اسلام، اختصاص هفت اصل به قلمرو ملی، ضرورت حفظ و پاسداشت مرزهای آن میتوان از برجستگیها و ویژگیهای بارز آن و زمینهساز ساخت یک حکومت ملت پایه دانست. تغییر ناپذیری مرزها مگر با شرایط استثنایی و اصلاحات جزئی و با موافقت قوای سه گانه و مقام رهبری در نوع خود قابل توجه و تأمل است. در این مقاله با روش تحلیلی به بررسی قلمرو ملی و مرزهای ایران می پردازیم.
کلیدواژهها: قلمروکشور، تمامیت ارضی، قانون اساسی ایران، خطوط مرزی، مرزهای عقیدتیموسسه جغرافیای - دانشکده جغرافیاپژوهش های جغرافیایی (منتشر نمیشود)1026-683639920080121-درآمدی بر اثرات فضایی سیستم صنعتی فوردیزم در توسعه شهر و مکان یابی شهرک های صنعتی (مورد نمونه: منطقه شهری تبریز)18957FAبهزادانتظاریدانشجوی دکتری رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری - دانشگاه تبریزفیروزجمالیاستاد دانشکده علوم انسانی و اجتماعی – دانشگاه تبریزکریم حسین زادهدلیردانشیار دانشکده علوم انسانی و اجتماعی – دانشگاه تبریزJournal Article19700101Urbanization means industrialization. Changing the world industrial systems and emerging “Fordism” production system has had deep implications on the world urbanization both on north and south. This paper, with a reproductive approach, seeks those effects on Tabriz as a third world industrial city. The results of study show that before Islamic Revolution in 1979, Fordism has played its role on shaping Tabriz, but after revolution, industry and as a result industrial estates locate on residue lands.
Keywords: Fordism industrial system, Modernism, Tabriz, Reproductive method in urban planningشهرسازی جدید زیربنا نیست. فلسفه و تئوری اقتصاد سرمایهداری است که فضا را شکل میدهد و آن را بازسازی مینماید. ظهور انقلاب صنعتی موجب تغییرات فضایی شد بهطوری که در نتیجه آن مردم به تدریج از روستاها به شهرها مهاجرت کرده و شهرنشینی شتاب گستردهای به خود گرفت. از آن زمان شهرگرایی و صنعتی شدن لازم و ملزوم هم شده و دست در دست هم به پیش رفتهاند. تغییرات سیستم جهان و به وجود آمدن سیستمی از تولید به نام «فوردیزم» تأثیر عمیقی بر شهرنشینی چه در دنیای پیشرفته و چه در کشورهای رو به توسعه گذاشته است. این مقاله در جستجوی چنان تأثیرات مشابه بر روی تبریز میباشد. روش تحقیق در این مقاله به صورت ساختارگرایی و بازتولیدی میباشد که بنا به نظر پروفسور رونالد جانستون (Johnstone,1983:10) یکی از سه روش اصلی تحقیق در جغرافیاست. نتایج پژوهش نشان میدهد که تا قبل از انقلاب اسلامی فوردیزم نقش خود را در میان سایر عوامل در شکل دهی شهر تبریز ایفا نموده است، ولی بعد از آن صنعت و به تبع آن شهرکهای صنعتی نقش خود را از دست داده و در زمین های «پس مانده» سایر کاربریها مکان گرفتهاند.
کلید واژهها: (سیستم صنعتی) فوردیزم، (دوره) مدرنیزم، تبریز، روش بازتولید در برنامه ریزی شهری و منطقهایموسسه جغرافیای - دانشکده جغرافیاپژوهش های جغرافیایی (منتشر نمیشود)1026-683639920080121-تحلیل عوامل جغرافیایی موثر در مهاجرت های روستایی شهرستان زنجان از سال1355 تا1375118958FAحمیدجلالیاناستادیار،گروه جغرافیا دانشگاه زنجانبهروز محمدییگانهاستادیار،گروه جغرافیا دانشگاه زنجانJournal Article19700101Abstract
The geographers sociologists, and economists have always been very concerned about the migration trends from rural areas to major cities. This is a research that have aimed at surveying the migrations processes and analyzing the main factors involved in migration in the area of Zanjan. The dominant viewpoint presented in this research report is constructed on the structural aspects of geographical limitations and potentials in this area. The basic research methodology followed in the report has been developed on library sources and documents, providing different questionnaires, field studies in rural areas and especially in migration residential districts in the city Of Zanjan. The results indicated that most of the villages had excessive emigrations during 1977-1997. This trend has caused varied damaging effects both in rural and urban districts. In rural areas, there had been many negative factors involved in the process. The most important of Factors included shortage of water, shortage of farm land, poor public services, unemployment and low income.
Keywords: Rural emigrations, Geographical factors, Zanjan townshipموضوع مهاجرتهای روستایی - شهری همواره مورد توجه اندیشمندان علوم اجتماعی، جغرافیدانان و اقتصاددانان بوده است. مقاله حاضر نیز در پی یک مطالعه موردی از وضعیت مهاجرت روستایی در شهرستان زنجان تدوین شده است. نگرش ساختاری و توجه به توانها و محدودیتهای جغرافیایی ناحیه مورد مطالعه، دیدگاه غالب در این مقاله است. محدوده مطالعه نیز شامل شهرستان زنجان (بر اساس تقسیمات اداری تا سال1375 )بوده که اطلاعات مورد نیاز آن با استفاده از روش کتابخانهای و اسنادی، تهیه پرسشنامه و مطالعه میدانی حوزههای روستایی و محلههای مهاجر نشین شهر زنجان جمعآوری شده و از طریق پردازش پرسشنامهها و همچنین تحلیل مؤلفههای اصلی به نتیجه رسیده است .نتایج این تحقیق نشان میدهد که شهرستان زنجان طی دهههای 65-1355 و 75-1365 با مهاجرت شدید روستایی- شهری روبرو بوده که پیآمدهای منفی را در محیطهای روستایی و شهرها سبب شده است. همچنین، مهمترین علّتهای مهاجرت روستایی در این شهرستان عبارت بودند از: کمبود آب و زمین، محرومیت و ضعف خدماتی، بیکاری و درآمد اندک .
کلیدواژهها: مهاجرتهای روستایی، عوامل جغرافیایی، شهرستان زنجانموسسه جغرافیای - دانشکده جغرافیاپژوهش های جغرافیایی (منتشر نمیشود)1026-683639920080121-بررسی عوامل مؤثر در تحولات نظام زراعی دهستان رحمتآباد (شهرستان رودبار) در دهه80-?137018959FAتیمورآماراستادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشتپرویزرضاییاستادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشتJournal Article19700101Today, the economic activities – non considered to geographical place can not live in the tradition model and in the era that everything is changing, also in comparison to past, rural economy needs changing. In this article, we review cultivation system changes of the Rahmatabad rural district in 1370s, we try to know the happened changes in cultivation system of the region, analyze defectives factors on these changes. In this research, the most important reason is that cultivation system of region is Accepted from geographical (as input factors) and communicatives networks, market, expansion and government (as output factors) in the change process.
Keyword: Cultivation system, Rahmatabad rural district, Roudbar township.امروزه فعّالیتهای اقتصادی - فارغ از مکان جغرافیایی – در قالب گذشته خویش قادر به ادامه حیات نبوده و در عصری که همه چیز در حال تغییر و تحوّل است، اقتصاد روستایی نیز، متفاوت از گذشته، و به اقتضای زمان و مکان نیازمند تحوّل و دگرگونی است. مقاله حاضرکه روند تحولات نظام زراعی دهستان رحمتآباد در دهه 70 را مورد بررسی قرار داده، تلاش دارد تا ضمن شناخت از ابعاد دگرگونیهای رخ داده در الگوهای زراعی ناحیه, عوامل مؤثر بر این تغییرات مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد.از مهمترین نتایج تحقیق این است که نظام زراعی ناحیه در فرآیند تحول بیشترین تأثیررا از عوامل جغرافیایی (بهعنوان عوامل درونی ) و شبکههای ارتباطی، بازار، ترویج و دولت (بعنوان عوامل بیرونی ) پذیرفته است.
کلید واژه ها: نظام زراعی، دهستان رحمتآباد، شهرستان رودبارموسسه جغرافیای - دانشکده جغرافیاپژوهش های جغرافیایی (منتشر نمیشود)1026-683639920080121-تأثیر نظم ژئوپلیتیکی اسلام بر سیاست خارجی ایران18960FAزهرا پیشگاهیفرددانشیار دانشکده جغرافیای - دانشگاه تهرانبهادرزارعیدکترای جغرافیای سیاسی از دانشگاه تهرانJournal Article19700101The ideal order which is based on the unity of Islamic nation is basically opposed to present geographical order that is based on the traditional and westfally order. It seems that basic disharmony of Islam ideological order can be analyzed with westfally, in the following dimension:
- Islam concentrates on the ideological borders, the national branch base and the rejecting the national government. Another difference is related to the source of fixing and regulating laws among.
- Action and humanitarian grouping.
- Islamic global order tries to put away the geographical, national, cultural, racial differences in order to achieve some kind of unity and a power in the balance of power..
- The forth approach is related to a third world for which Iran is supposed to be responsible.
- to achieve the above goals we need to move in a certain direction. In spite of global challenges with the global order; Iran is trying to actually achieve the above factors in the field of international scenes.
Keywords: Westfally order, Ideal order of Islam, Third worldism, Foreign policyنظم ژئوپلیتیکی جهان اسلام که مبتنی بر وحدت و یگانگی امت اسلامی است، بهطور اصولی متفاوت با نظم جغرافیایی موجود است و بر اساس نظم سنتی وستفالیایی بنا شده است. به نظر میرسد ناسازگاری اصولی نظم عقیدتی اسلام با نظم وستفالیایی در ابعاد زیر قابل بررسی است:
- اسلام به مرزهای عقیدتی و نادیده انگاشتن اصل انشعاب ملی و نفی دولت ملی تأکید میورزد؛
- اختلاف در منشأ قوانین سامان بخش و تنظیم کننده مناسبات بین اقوام و گروهبندیهای انسانی است؛
- نظم جهانی اسلام به دنبال کنار گذاشن تفرقهها و گوناگونیهای جغرافیایی، قومی، فرهنگی، نژادی و مانند به منظور دست یافتن به نوعی وحدت و در پناه آن ایجاد یک قدرت سوم در چارچوب موازنه قواست؛
- جهان گرایی با رویکرد دنیای سوم که گستره آن سرزمین و مردمان آسیا و آفریقا است؛
اهداف مذکور جهتگیری سیاست خارجی ویژهای را طلب میکند و جمهوری اسلامی ایران در شرایط کنونی به رغم چالشهای اساسی با نظم جهانی حاکم دستگاه دیپلماسی آن به دنبال تحقق و عملی ساختن مؤلفههای مذکور در عرصه بینالمللی است.
کلید واژه ها: نظم وستفالیایی؛ نظم ژئوپلیتیکی اسلام؛ توجه به جهان سوم؛ مرزهای عقیدتی؛ روابط خارجیموسسه جغرافیای - دانشکده جغرافیاپژوهش های جغرافیایی (منتشر نمیشود)1026-683639920080121-ارزیابی وضعیت تسهیلات گردشگری استان آذربایجان شرقی از دید گردشگران18961FAمیرستار صدرموسویاستادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تبریزجواد دخیلیکهنموئیکارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری- مرکز آموزش عالی فنی تبریزJournal Article19700101According to the latest reports by World Tourism Organization, receipt through tourism by most of the countries has experienced rapid increase in recent years. Province of East Azarbaijan that owns considerable amount of tourist attractions, and being known for tourists from long ago, has dismissed industry’s socio-economic advantages. This paper aims to find an answer to the question of what factor or factors have resulted in provinces failure in benefiting of tourism’s advantages, as one of the very high income sector in the world. Paper has been prepared on the bases of findings of field studies in three tourist attractions of Province of East Azarbaijan (Kandwan, Babak Castle and Sharafkhaneh). While identifying characteristics of tourists, the research has planned, to evaluate their satisfaction with tourist facilities and services, and to give suggestions for optimum use of tourist potentials of the province. On the basis of findings of the study, tourist places of the province lack needed facilities to satisfy tourists in most areas. Planning, and in particular preparing and implementing comprehensive plan for tourism industry of the province, may not only make possible to absorb more tourists, it may also minimizes tourism’s negative cultural and environmental impacts. Paper ends with some suggestions for development of tourism in the province.
Keywords: Tourist, Tourist services, East Azarbaijan, Kandwan, Babak castle, Sharafkhanehبر اساس گزارشهای ارائه شده بهوسیله سازمان جهانی گردشگری، درآمد اغلب کشورها از گردشگری در سالهای اخیر با سرعتی چشمگیر در حال افزایش بودهاست. استان آذربایجان شرقی علیرغم دارا بودن قابلیتهای بسیار بالا، نتوانستهاست هماهنگ با این رشد، صنعت گردشگری(خارجی و داخلی) خود را متحول سازد. مقاله حاضر با هدف یافتن پاسخ به این سؤال که چه عامل یا عواملی باعث شدهاست تا این سرزمین از مزایای متعدد گردشگری بیبهره بماند، تهیه شدهاست. مقاله بر اساس یافتهها و نتایج یک بررسی میدانی از سه جاذبه گردشگری استان آذربایجان شرقی (کندوان، قلعه بابک و شرفخانه) در تابستان 1382 تهیه شدهاست. تحقیق به صورتی برنامهریزی شدهاست که ضمن شناخت ویژگیهای گردشگران، میزان رضایت آنان از امکانات و خدمات گردشگری مناطق گردشگری استان ارزیابی شده و پیشنهاداتی برای استفاده بهینه از قابلیتها و امکانات موجود گردشگری ارائه نماید. براساس نتایج بهدست آمده، مکانهای گردشگری استان در اغلب زمینهها فاقد امکانات و تسهیلات لازم برای جلب رضایت گردشگران میباشند. برنامهریزی اصولی و بهویژه تهیه و اجرای طرح جامع گردشگری استان نه تنها میتواند امکان جذب گردشگر بیشتر را فراهم آورد، بلکه میتواند آثار زیانبار توسعه گردشگری بر محیط زیست و فرهنگ جامعه را نیز کاهش دهد. در خاتمه پیشنهاداتی برای توسعه گردشگری استان ارائه شدهاست.
کلید واژه ها: گردشگر، خدمات گردشگری، آذربایجان شرقی، قلعه بابک، کندوانموسسه جغرافیای - دانشکده جغرافیاپژوهش های جغرافیایی (منتشر نمیشود)1026-683639920080121-اثرات گسترش شهر مشهد بر الگوی زهکشی طبیعی و تشدید سیلابهای شهری18962FAسیدرضا حسینزادهاستادیار دانشگاه فردوسی مشهدمهناز جهادیطرقیمربی دانشگاه پیام نور فریمانJournal Article19700101As the second largest religious metropolis in the world and the second largest city in Iran, Mashhad experienced an uneven and rapid growth from 1950 to 2004. The urban developmant started on a flood plain moving toward a mountain, covering first the alluvial fans and then scattered on the pediments. It has now started encroaching on drainage basins. This expansion, directly and indirectly, affected the local flluvial systems, making problems for the city itself by exerting pressureson these systems. The indirect effects have showed themselves in the form of a rise in the temperature, a change in the type and intensity of precipitation, and an increase in the volume and intensity of floods. Direct effects include intense morphologic changes in the drainage system due to overexploitation of stone resources, a change the profile of main streams due to the exploitiation of gravel resources, obstruction of water canals by consteuction waste deviation of the main water chanals poor, design of urban drainage and reduction of penetrable surfaces. In this article, the writers, using air photos and satellite images, has compared the geomorphic map of the city of Mashhad and the surrounding areas before the expansion with furthe changes as recorded in the above sources and observed in field studies. The changes are compared with appropriate patterns of change and the problem resutting from the imposition of unreasonable pressures on fluvial systems are discussed.
Keywords: Urban geomorphology, Urbanization, Change of natural drainage pattern, Urban flood, Mashhad metropolise .شهر مشهد به عنوان دومین کلان شهر مذهبی جهان و معرف یکی از کلان شهرهای اقالیم خشک با محدودیتهای محیطی فراوانی روبروست. علیرغم محدودیت محیط طبیعی، گسترش ناگهانی شهر طی دهههای اخیر منجر به بروز بحرانهای محیطی در این کلان شهر شده که از جمله بحرانهای نوظهور میتوان به کمآبی، آلودگی هوا، آسیبپذیری در برابر زمین لرزه و مشکل سیل و دفع آبهای سطحی اشاره نمود. تشدید خطر سیل و آبگرفتگی معابر که منجر به افزایش هزینههای نگهداری شهر و خسارات احتمالی جانی و مالی بیشتر خواهد شد، تا حد زیادی ناشی از اثرات توسعه شهری و تغییرات شدید ببار آمده در الگوی زهکشی طبیعی است. در این مقاله که از دیدگاه ژئومورفولوژی تاریخی و تلفیق آن با روشهای تجربی، موضوع سیلاب و آبگرفتگی شهر مشهد مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته مشخص مینماید که اثرات غیر مستقیم گسترش شهر در داخل حوضههای آبریز منتهی به شهر و اثرات مستقیم آن بر الگوی زهکشی طبیعی در محدوده گسترش بافت فیزیکی باعث تشدید شرایط سیلخیزی در این شهر و آسیبپذیری بخشهای وسیعی از بافت آن شده است.
کلید واژه ها: ژئومورفولوژی شهری، شهرنشینی، تغییر الگوی زهکشی طبیعی، سیلاب شهری، کلان شهر مشهدموسسه جغرافیای - دانشکده جغرافیاپژوهش های جغرافیایی (منتشر نمیشود)1026-683639920080121-اولویت بندی توسعة صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی با استفاده از روش دلفی شهرستان فلاورجان - استان اصفهان18963FAسید هدایت ا...نوریاستادیار گروه جغرافیا، دانشگاه اصفهانشهره نیلی پورطباطباییدانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه¬ریزی روستایی، دانشگاه اصفهانJournal Article19700101Falavarjan township, with enjoyment of the disposed and susceptible areas and sufficient agricultural water, produces about 400000 ton various agricultural products annually. This township, with regards to the considerable surplus of the same agricultural processable products, such as onion, potato, vegetables, rice and fruits is a suitable residential place for establishing of agro-based-industries. The study objective is identifying the agricultural status and determining the appropriate agro-industries for the region. Aimed to this, with reference to the experts' viewpoints, the Delphi method has been used. So, by a brief review about the study area and its agricultural products and the methodology of the Delphi approach, the procedures of data gathering and analysis have been explained. Finally the results have been represented a classification and priority order of the agro- based- industries for the region.
Keywords: Industry, Agro-based-industries, Delphi method, Falavarjan townshipشهرستان فلاورجان دارای اراضی مستعد، آبکشاورزی مناسب وسالانه حدودچهار صد هزار تن محصول کشاورزی است. وجود مازاد تولید در بعضی از محصولات کشاورزی مانند پیاز، سیب زمینی، سبزیجات برگی و غدّهای و نیز برنج و میوه، این شهرستان را مکان مناسبی جهت استقرار واحدهای صنایع تبدیلی و تکمیلی کرده است. این پژوهش بر آن است که صنایع تبدیلی و تکمیلی متناسب با شرایط شهرستان را بررسی و تعیین نماید. به این منظور مدل نظرخواهی تخصصی دلفی مورد استفاده قرارگرفته است. مقاله پس از مروری بر منطقه و تولیدات کشاورزی آن با گذری فشرده بر روش دلفی، به تشریح شیوة جمعآوری دادهها وتجزیه وتحلیل آنها پرداخته است. در پایان، نتیجة مطالعه در قالب طبقهبندی صنایع تبدیلی و تکمیلی مناسب برای شهرستان به ترتیب اولویت آمده است.
کلید واژه ها: صنعت، صنایع تبدیلی و تکمیلی، روش دلفی، شهرستان فلاورجانموسسه جغرافیای - دانشکده جغرافیاپژوهش های جغرافیایی (منتشر نمیشود)1026-683639920080121-امکان سنجی استقرار صنایع تبدیلی و تکمیلی فرآورده های دامی در استان ایلام18964FAجعفررضاییعضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان ایلامJournal Article19700101The feasibility study of establishment of complementary and processing industries of husbandry products is important to determine husbandry capabilities and potentials of townships in ilam province. The research method is composed of descriptive, inferential and analytical methods. The research population includs all townships of Ilam province. numerical taxonomy has been applied for ranking of townships. The information has been obtained by interview and question forms. finally, preference of the townships has appointed separately in relation to creation of complementary and processing industries and packaging of husbandry products including red meat, hair, wool and skin, white meat, honey and wax.
Keyword: Feasibility, Establishment, Complementary and processing Industries, Ilam province, Husbandry productsامکانسنجی استقرار صنایع تبدیلی و تکمیلی تولیدات دامی در استان ایلام میتواند ظرفیتها و پتانسـیلهای بخش دامداری و دامپروری هر یک از شهرستانها را در یک ارزیابی نسبی تعـیین نماید. در این پژوهش روش تحـقیق ترکیبی از روشهای توصیفی، تحلیلی و اسنادی است. جامعه آماری کل استان و در بر گیرنده کلیه شهرستان ها مـیباشد. ازروش تاکسونومی عددی برای رتبهبندی شهرستان ها استفاده شده، ابـزارگردآوری اطلاعات به صورت اسنادی، پرسشنامهای و مصاحبه بوده است. نهایتاٌ اولویت هر کدام از شهرستانها به تفکیک در زمینه ایجاد صنایع تبدیلی، تکمیلی وبستهبندی تولیدات دامی در زمینه فرآوردههای گوشت قرمز، آوردههای پشم و مو، چرم و سالامبور، گوشت سفید وتولیدات عسل و موم تعیین گردیده است.
کلید واژه ها: امکان سنجی، استقرار، تولیدات دامی، صنایع تبدیلی و تکمیلی، استان ایلام