2024-03-29T11:22:55Z
https://jrg.ut.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=1710
پژوهش های جغرافیایی (منتشر نمیشود)
1026-6836
1026-6836
1377
34
0
ایران‘ خاستگاه قنات (کاریز) و منشاء گسترش آن در جهان
دکتر پرویز
کردوانی
در سالهای اخیر‘ چینی ها ادعا کرده اند که قنات (کاریز) اختراع آنان و چین‘ خاستگاه قنات است و این فن دستیابی به آب زیرزمینی‘ از این کشور به دیگر ممالک جهان انتشار یافته‘ اما نگارنده‘ به ویژه با استفاده از منابع خارجی و بالاخص از کتاب آقای گوبلو‘ طی این مقاله ثابت می کند که قنات اختراع ایرانیان است و دهها قرن هم قدمت دارد‘ در حالی که چینی ها فن حفر قنات را تازه حدود 200 سال پیش از ایرانیان آموخته اند.
1998
09
23
https://jrg.ut.ac.ir/article_17218_1cac8990aa6f1328b220a2d43b202f70.pdf
پژوهش های جغرافیایی (منتشر نمیشود)
1026-6836
1026-6836
1377
34
0
تعیین فصول طبیعی ایران
دکتر بهلول
علیجانی
به منظور تعیین فصول طبیعی یا آب و هوایی ایران‘ آمار متوسط روزانه دما و نم نسبی 10 ایستگاه در دوره 90-1961 مورد بررسی قرار گرفت. متوسط های روزانه به متوسط های پنج روزه به نام پنجک تبدیل و وجود روند فصلی با روش تحلیل هارمونیک سنجیده شد. با استفاده از روش خوشه بندی در همه ایستگاههای کشور‘ دوره های اقلیمی شناسایی گردید و در اکثر ایستگاهها بر اساس الگوی تقویمی‘ چهار فصل بهار‘ تابستان‘ پائیز و زمستان مشخص شد. ویژگیهای حرارتی این دوره ها با واقعیت متداول فصول مطابقت نداشت. در نتیجه بر اساس آستانه های حرارتی کمتر از 10 درجه برای زمستان و بیشتر از 22 درجه سلسیوس برای تابستان‘ فصول سال تعیین شدند. در سواحل جنوبی کشور فقط دو فصل تابستان و بهار وجود دارد.
در بقیه ایستگاهها‘ بهار از 11 اسفند تا 21 فروردین شروع می شود. آغاز تابستان در جنوب از اواخر اردیبهشت و در شمال از اواخر خرداد می باشد و در اکثر نواحی کشور (به استثنای سواحل جنوبی) تا 15 مهر پایان می یابد. پائیز حدود دو ماه دوام دارد و در اکثر نقاط کشور در 15 آبان پایان می یابد. طولانیترین فصل در شمال کشور‘ زمستان و در جنوب تابستان است.
1998
09
23
https://jrg.ut.ac.ir/article_17219_31dba080a913e16c00a7158cf507e687.pdf
پژوهش های جغرافیایی (منتشر نمیشود)
1026-6836
1026-6836
1377
34
0
علل تغییر مسیر دوره ای رودخانه ها در روی دلتاهای شرق جلگه ساحلی مکران
دکتر مجتبی
یمانی
این مقاله حاصل مقایسه عکسهای هوایی سالهای 1334 و 1374 می باشد و طی آن تغییر مسیر رودخانه ها در سطح دلتاهای جلگه ساحلی مشرق تنگه هرمز بررسی شده است. سپس طی یک کار میدانی نتایج بدست آمده با مسائل محیطی از جمله پوشش گیاهی‘ بافت رسوب‘ اقلیم‘ شیب توپوگرافی و در نهایت داده های زمین ساختی و تکنونیک به روش اختلاف تجزیه و تحلیل شده و نتایج زیر بدست آمده است.
تعداد و وسعت تغییر مسیر رودخانه از مغرب به مشرق افزایش یافته و فاصله زمانی آنها کاهش می یابد و این مسئله همبستگی کاملی را با بالا آمدن خط ساحلی تحت تأثیر سابداکشن فعال نشان می دهد. علاوه بر این محل تغییر مسیرها نیز با این همبستگی از مغرب به مشرق به رأس دلتاها نزدیکتر می گردند. زیرا میزان بالا آمدن خط ساحلی از مغرب بندر عباس تا مشرق جاسک که به ترتیب از 5/0 تا 5/3 میلیمتر در سال افزایش می بابد. بنابراین بنظر می رسد عامل تکنونیک علت اصلی تغییر مسیرها بوده و هوا و سایر عوامل در درجه دوم اهمیت قرار دارند.
1998
09
23
https://jrg.ut.ac.ir/article_17220_0f8af9a8081d1213742ba31824f7a128.pdf
پژوهش های جغرافیایی (منتشر نمیشود)
1026-6836
1026-6836
1377
34
0
تحلیلی پیرامون پراکندگی جغرافیایی کوچت نشینان بختیاری در ییلاق و قشلاق
نصرالله مولایی
هشجین
کوچ نشینان بختیاری به عنوان یکی از ایلات و عشایر عمده کشور به شمار می روند. سه استان چهارمحال بختیاری‘ اصفهان و خوزستان قلمرو ییلاقی و قشلاقی آنها را تشکیل می دهند. بختیاری ها در طول سال به دو منطقه متفاوت از نظر جغرافیایی کوچ می کنند. بطوریکه حرکت از قشلاق به ییلاق از اواخر اسفند شروع و تا اردیبهشت ماه ادامه می یابد و حرکت از ییلاق به قشلاق نیز از نیمه دوم شهریور ماه شروع و تا اواخر مهرماه به طول می انجامد. استان چهارمحال و بختیاری و بخشی از استان اصفهان به عنوان قلمرو ییلاقی و استان خوزستان به عنوان قلمرو قشلاقی ایل بختیاری به شمار می رود.
بختیاری ها بر حسب فاصله بین منطقه ییلاقی و قشلاقی و بالعکس و وجود یا عدم وجود راه ارتباطی از دو طریق اقدام به کوچ می کنند. یکی با استفاده از وسایل نقلیه و دیگری با چهارپایان و در برخی موارد جهت رسیدن به منطقه ییلاقی و قشلاقی‘ بیش از پانصد کیلومتر مسیر را طی می کنند.
در این مقاله نگارنده با استفاده از نظریات‘ تجربیات و منابع آماری به تحلیل پراکندگی جغرافیایی کوچ نشینان ایل بختیاری در ییلاق و قشلاق پرداخته و موضوعاتی نظیر موقع‘ حدود و وسعت‘ زمان حرکت و انتخاب محل اردو‘ مناطق ییلاقی و قشلاقی را مورد تحلیل قرار داده و در پایان تنگناها و پیشنهادات را ارائه داده است.
1998
09
23
https://jrg.ut.ac.ir/article_17221_1ad817bedbda8d76b0f06cd5bca96e13.pdf
پژوهش های جغرافیایی (منتشر نمیشود)
1026-6836
1026-6836
1377
34
0
ساماندهی نظام عملکردی توزیع گل در تهران
دکتر رحمت الله
فرهودی
گرایش به مظاهر طبیعت از جمله گل و گیاهان زینتی در محیطهای شهری بیش از پیش موجب افزایش تولید و گسترش فعالیت بازار گل تهران شده است. این تحول در سالهای اخیر ارزش افزوده ناشی از روند تجارت داخل و صادرات کشور را از مرز 121 میلیارد ریال فراتر برده است.
بازار گل تهران به عنوان کانون فعالیتهای نظام عملکردی تجارت گل کشور در راستای طرح ساماندهی صنایع شهر تهران و هم در پی انتقال میدان میوه و تره بار به محل جدید‘ محور مطالعات و بررسیهای نظام تولید‘ عرضه و توزیع گل قرار گرفت.
جمع بندی وضع موجود این نظام با توجه به قابلیتهای جغرافیایی و اقلیمی کشور و همچنین طرح استقرار میدان گل در غرب میدان میوه و تره بار تهران‘ نیازها و اولیتهای را آشکار نموده که طراحی سازمان فضایی – کالبدی پیشنهادی می تواند ضمن پاسخگویی به کاستیها‘ در کارکرد بهینه اجزاء نظام عملکردی تجارت گل کشور نیز نقش مؤثری را ایفا نماید.
1998
09
23
https://jrg.ut.ac.ir/article_17222_af49adc5d417a28e6d18a73413fb66e6.pdf
پژوهش های جغرافیایی (منتشر نمیشود)
1026-6836
1026-6836
1377
34
0
ابعاد جغرافیایی خسارتهای جنگ تحمیلی
دکتر احمد
پوراحمد
با توجه به اتمام بازسازی مناطق جنگزده کشور در سال جاری‘ "ابعاد جغرافیایی و عملکرد بازسازی" هدف اصلی مطالعه بوده است‘ اما به دلیل گستردگی موضوع در مقاله حاضر " ابعاد جغرافیایی خسارتهای جنگ تحمیلی " بعنوان مدخلی بر "عملکرد فضایی بازسازی مناطق جنگزده" که در بخش دوم ارائه خواهد شد مورد بررسی قرار گرفته است. مباحث و عناوین اصلی مقاله عبارتست از: " میزان خسارت و توزیع جغرافیایی آن در جنگ تحمیلی‘ شناخت منابع خسارت‘ خسارات اقتصادی طی سالهای جنگ‘ خسارات اقتصادی استانها‘ استانهای جنگزده‘ اثرات جنگ بر سکونتگاههای انسانی و تأثیرات جمعیتی بر اثر جنگ".
1998
09
23
https://jrg.ut.ac.ir/article_17223_74f26cd25cf98272a9f8ee34dcb44af5.pdf
پژوهش های جغرافیایی (منتشر نمیشود)
1026-6836
1026-6836
1377
34
0
ارزیابی سیاست سکونتگاه های مرکزی در برنامه ریزی و توسعه نواحی روستایی
دکتر محمدرضا
رضوانی
یکی از خط مشی های مهم در برنامه ریزی و توسعه سکونتگاه های روستایی‘ سیاست سکونتگاه های مرکزی است که در آن تقویت سکونتگاه های مرکزی و مراکز روستایی و تجهیز سلسله مراتبی آنها مورد تأکید می باشد. این خط مشی در چند دهه گذشته بعنوان خط مشی غالب‘ در کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه بکار گرفته شده است. از آنجایی که در این خط مشی تنوع زیادی از لحاظ تعداد‘ اندازه‘ عملکرد و سلسله مراتب سکونتگاه های مرکزی وجود دارد‘ استفاده از آن در شرایط متفاوت جغرافیایی‘ اقتصادی و اجتماعی – فرهنگی امکان پذیر است. در مجموع این خط مشی بعنوان سیاست مفید در برنامه ریزی و توسعه سکونتگاه های روستایی قلمداد می شود.
1998
09
23
https://jrg.ut.ac.ir/article_17224_f12b251ba559893777af1a412b050fd9.pdf
پژوهش های جغرافیایی (منتشر نمیشود)
1026-6836
1026-6836
1377
34
0
شناسایی الگوی تصویری در نقشه های جغرافیائی با استفاده از روش ژنتیک (بخش دوم : کاربرد)
دکتر بهزاد
مشیری
مهندس کاوه مقدم
تبریزی
همان طور که در بخش اول این مقاله یادآور شدیم‘ امروزه در مکانیزه نمودن تبدیل نقشه های دستی و تصویری به نقشه های کامپیوتری برای سیستمهای اطلاعات جغرافیائی‘ در سازمانهای اجرائی و مراکز علمی ایران از روشهای متداول استفاده می شود. لکن برای دقت و سرعت عمل و قدرت تشخیص بالاتر در پردازش تصویر و شناسائی الگوها‘ روشهای هوشمند از جمله روش ژنتیک دارای مزایای بیشتر است. در این تحقیق روش جدیدی به عنوان ابزاری سودمند جهت تشخیص الگوی سمبلهای جغرافیائی در نقشه های اطلاعات جغرافیائی (GIS) مورد بررسی قرار گرفته است.
1998
09
23
https://jrg.ut.ac.ir/article_17225_b1a69f72aa99ca87a72868c9e4fac120.pdf
پژوهش های جغرافیایی (منتشر نمیشود)
1026-6836
1026-6836
1377
34
0
-
دکتر
بهفروز
الگوهای اخیر در مورد توزیع فضایی اشتغالات سه گانه اقتصادی موجود در استانهای ایران در این مقاله مطالعه شده اند. با توجه به انتخاب سازمان ملل متحد در مورد نه اشتغال کدبندی شده و منطق این مؤلف‘ فعالیتهای اقتصادی مذکور در اینجا به صورت سه طبقه بندی اصلی و مشتمل بر فعالیتهای نوع اول‘ نوع دوم‘ نوع سوم‘ گروه بندی شده اند. در این راستا‘ موجود بودن نابرابریهای ناحیه ای در بین استانهای کشور که متأثر از ساختار اشتغالات سه گانه اقتصادی بوده اند‘ مشخص گردیدند. هر چند که توزیع فضایی فعالیتهای نوع اول از نظر جغرافیایی توجیه گردد‘ لیکن مسأله نابرابریهای ناحیه ای یا استانی می بایستی به دقت از نقطه نظرهای اشتغالات نوع دوم و نوع سوم مورد بررسی قرار گیرند. برنامه ریزی ناحیه ای و ملی کشور می تواند بر توسعه صنعتی شدن‘ تخصص گرایی و متنوع بودن فعالیتهای سه گانه اقتصادی از نظر ساختاری‘ تأکید داشته باشد. البته اقدامات همراهی کننده برای تجدید مکان گزینی استانی در مورد توزیع فضایی اشتغالات سه گانه اقتصادی می تواند مورد نیاز واقع گردد.
1998
09
23
https://jrg.ut.ac.ir/article_30950_471b620a80c5b59d66823faf3fbaa2b6.pdf
پژوهش های جغرافیایی (منتشر نمیشود)
1026-6836
1026-6836
1377
34
0
-
دکتر
مهدوی
ِِDr.Mahdavi
1998
09
23
https://jrg.ut.ac.ir/article_30951_320d5a77580b03b60eaf0fc0b07b14c0.pdf