موسسه جغرافیای - دانشکده جغرافیا
پژوهش های جغرافیایی (منتشر نمیشود)
1026-6836
37
1
2005
08
23
بررسی نسبت بین احساس محلّی گرایی و ملّی گرایی (مورد : آذربایجان – تبریز)
FA
دکتر محمد رضا حافظ
نیا
دانشیار گروه جغرافیای سیاسی، دانشگاه تربیت مدرس
hafezn-m @ modares.ac.ir
عطا ا...
عبدی
دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی، دانشگاه تربیت مدرس
a.abdi@ modares.ic.iv
چکیده
تحقیق حاضر با این سئوال که چه نسبتی بین احساس محلّی گرایی و ملّی گرایی در آذربایجان ایران به مرکزیّت شهر تبریز وجود دارد، آغاز شد. روش تحقیق در این پژوهش از نوع پیمایشی و ابزار گردآوری اطّلاعات، پرسشنامه بود. جامعة آماری این تحقیق مردم باسواد ساکن در شهر تبریز بودند که با استفاده از روش نمونهگیری خوشهای تصادفی از بین این جامعه تعداد 224 نفر به عنوان نمونة آماری تحقیق انتخاب شدند. نتایج حاصله از تجزیه و تحلیل دادهها نشان داد که میزان ملّیگرایی در سطح شهر تبریز بسیار قوی تر از محلّیگرایی می باشد. آزمون فرضیّات فرعی نشان داد که با وجود ضعیف بودن حسّ محلّی گرایی، عواملی مانند ارتباط با اقوام هم ریشه در آن سوی مرز و زبان محلّی می تواند آن را تقویت کند و عواملی مانند مذهب تشیّع، جشن ها و اعیاد ملّی و مذهبی می توانند ملّی گرایی را تقویت کنند.
ایران,آذربایجان,ملّی گرایی,محلّی گرایی,تبریز.
https://jrg.ut.ac.ir/article_10030.html
https://jrg.ut.ac.ir/article_10030_1f00fdb24d0178eef2d1611d9ff90b05.pdf
موسسه جغرافیای - دانشکده جغرافیا
پژوهش های جغرافیایی (منتشر نمیشود)
1026-6836
37
1
2005
08
23
تحلیل و پیش بینی آماری خشکسالی و دوره های خشک کوتاه مدّت در استان خراسان
FA
دکتر زهرا حجازی
زاده
دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه تربیت معلّم
44596965
علیرضا شیر
خانی
کارشناس ارشد جغرافیا
75977878
https://jrg.ut.ac.ir/article_10031.html
https://jrg.ut.ac.ir/article_10031_3f125ae216f89417a1f8dbe43ea75102.pdf
موسسه جغرافیای - دانشکده جغرافیا
پژوهش های جغرافیایی (منتشر نمیشود)
1026-6836
37
1
2005
08
23
بررسی خشکسالی، تر سالی و پیش بینی تغییرات اقلیم منطقه بیرجند
FA
دکتر علیرضا بنی
واهب
استاد یار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تربت حیدریه
91624884
دکتر بهلول
علیجانی
استاد گروه جغرافیا، دانشگاه تربیت معلم تهران
21975563
این تحقیق به منظور بررسی اقلیم ایستگاه سینوپتیک بیرجند وشناخت نوسانات اقلیمی، به ویژه خشکسالی ها و ترسالی ها و ارائه مدلی مناسب جهت پیش بینی نوسانات اقلیمی صورت گرفته است. آمار ماهانه بارش و دمای بیرجند در دوره آماری (20001-1955) استخراج گردید. با استفاده از روش رگرسیون داده های ناقص برآورد و همگنی داده ها توسط آزمون توالی ها بررسی شد. با استفاده از مدل های باکس-جنکینز سری های زمانی بارش و درجه حرارت بررسی و بهترین مدل برازش داده شد. صحت و دقت مدل ها بر اساس آمارهای SBC,AIC و تحلیل نمودار توابع خودهمبستگی و خودهمبستگی جزئی تأیید گردید. مدل مناسب بارش ماهانه (1،1،0) × ( 1 ،1 ،0) و میانگین درجه حرارت ماهانه (1،1،0) × (1،1،1) بدست آمد . شدت و تداوم خشکسالی ها و ترسالی ها با استفاده از نمره Z (استاندارد ) به صورت فصلی و سالانه باتوجه به جدول شماره (2)هایم و کوتیل مورد بررسی قرار گرفت. به عنوان نمونه تداوم خشکسالی های چهار تا پنج سال در فصل زمستان دو مورد بوده که از خشکسالی شدید در این دوره ها حکایت دارد. از مجموع 47 سال فصل زمستان 28 فصل خشک و 19 فصل مرطوب را داراست.
تغییرات اقلیمی,خشکسالی و ترسالی,آریما,بیرجند.
https://jrg.ut.ac.ir/article_10032.html
https://jrg.ut.ac.ir/article_10032_44741ac3ef36c4a8fb2c459d1f5c3c6a.pdf
موسسه جغرافیای - دانشکده جغرافیا
پژوهش های جغرافیایی (منتشر نمیشود)
1026-6836
37
1
2005
08
23
شناسائی رژیم های بارش ایران به روش تحلیل خوشه ای
FA
unknown
77973697
در این بررسی داده های بارش ماهانه ایران از ژانویه 1951 تا دسامبر 1999 برای شناسایی رژیم های بارش ایران بررسی شد. به کمک این پایگاه داده، نقشه های رقومی بارش ماهانه با تفکیک مکانی 15×15 کیلومتر محاسبه شد. مقادیر بارش هر ماه به بارش سالانه تقسیم شد و بارش نسبی برای هر ماه روی هر گره1 از نقشه های بارش بدست آمد. یک تحلیل خوشه ای پایگانی با روش ادغام وارد2 روی یک نمونه تصادفی هزار تایی از پایگاه داده های برآوردی اعمال شد و روشن شد که در ایران سه رژیم بارش اصلی قابل شناسایی است: رژیم بارش زمستانی، رژیم بارش زمستانی- بهاری و رژیم بارش پاییزی. آرایش مکانی این رژیم های بارش نشان می دهد که توزیع زمانی بارش در ایران با عرض جغرافیایی ارتباط دارد. با این حال رژیم های زمستانی و زمستانی-بهاری هر یک تحت تأثیر شرایط محلی به چندین رژیم فرعی تقسیم می شوند. رژیم های بارش اصلی از نظر بارش فصلی و رژیم های فرعی از نظر توزیع درون فصلی بارش (سهم بارش هر یک از ماه های یک فصل معین) از هم متمایز می شوند.
رژیم بارش,تحلیل خوشه ای,میانیابی.
https://jrg.ut.ac.ir/article_10033.html
https://jrg.ut.ac.ir/article_10033_7b516b1830f8dc0ff96707d4d759b85d.pdf
موسسه جغرافیای - دانشکده جغرافیا
پژوهش های جغرافیایی (منتشر نمیشود)
1026-6836
37
1
2005
08
23
پژوهش در پهنه بندی خطر زمین لغزش در منطقه ماکو (ماکو تا دشت بازرگان)
FA
دکتر علی
بلادپس
beladpas_Ali@yahoo.com
91725422
لغزش زمین از جمله بلایای طبیعی است که عمدتاً در مناطق کوهستانی اتفاق می افتد و مرفولوژی را به طور ناگهانی به هم می زند و خسارات عمده به مناطق مسکونی ، جاده ها، زمین های کشاورزی و غیره وارد می کند. به این دلیل پدیده لغزش همواره مورد توجه دولت ها و مراکز علمی و پژوهشی بوده و روش های مختلفی برای مطالعه آنها ارائه شده است تا بدینوسیله بتوان به شناسایی و مقابله با آن اقدام کرد. در سال 1374 روستای آبکار از توابع شهرستان فارسان در استان چهارمحال بختیاری در اثر رانش زمین با 50 نفر سکنه در زیرزمین دفن شد (قبادی1381، ص164).
هدف از مقالة حاضر شناسایی مناطق لغزه خیز است و بنابراین با استفاده از نقشة توپوگرافی و با در نظرگرفتن روش کار ارائه شده توسّط آنبالاکان به تهیة نقشة پهنه بندی خطر زمین لغزش اقدام نموده تا آمایشگران سرزمین و مدیران محیطی بتوانند با آگاهی و شناخت دقیق از مناطق لغزه خیز در کاربری زمین، این گونه مخاطرات ژئومرفولوژیکی را مدّنظر داشته باشند.
خطر زمین لغزش,لغزش دیرینه,بلایای طبیعی,چرکین داغ.
https://jrg.ut.ac.ir/article_10034.html
https://jrg.ut.ac.ir/article_10034_9bd8198be9dae50356da674beeac0411.pdf
موسسه جغرافیای - دانشکده جغرافیا
پژوهش های جغرافیایی (منتشر نمیشود)
1026-6836
37
1
2005
08
23
ناحیه بندی بارش در شمالغرب و غرب ایران
FA
دکتر حسن
حیدری
استاد یار گروه جغرافیا ، دانشگاه زنجان
77417635
مقادیرکواریانس بارش ماهانه در 26 ایستگاه هواشناسی در شمالغرب کشور با طول دورة آماری چهارده ساله مورد بررسی قرار گرفت. بر این اساس مقادیر کواریانس با روش تحلیل مؤلّفه های اصلی2 و تجزیة خوشه ای3 مورد بررسی قرار گرفت.روش تحلیل مؤلّفه های اصلی، سه مؤلّفه را به ترتیب: بارش فصل خشک،تراکم اصلی فصول بارش،افت محلّی بارش مشخّص نمود که این سه مؤلّفه و تغییر پذیری فضایی4 آنها تفسیر گردید. تجزیة خوشه ای امتیازات مؤلّفه ای با تکنیک گروه بندی فاصله ای //وارد5// نواحی بارشی منطقة مورد مطالعه را مشخّص نمود.
ایران,شمالغرب و غرب,بارش,کواریانس,تحلیل مؤلّفه های اصلی.
https://jrg.ut.ac.ir/article_10035.html
https://jrg.ut.ac.ir/article_10035_a7fe09de2b2ede5b849f72cc9e8d9124.pdf
موسسه جغرافیای - دانشکده جغرافیا
پژوهش های جغرافیایی (منتشر نمیشود)
1026-6836
37
1
2005
08
23
زلزله، شهرها و گسل ها
FA
دکتر حسین
نگارش
عضوهیا ت علمی گروه جغرا فیا، دانشگا ه سیستا ن و بلو چستا ن
h_ negaresh @hamoon.usb.ac.ir
با توجه به واقع شدن ایران بر روی یکی از دو کمر بند زلزله خیز جهان و وجود گسل های فراوان، وقوع زلزله در فلات ایران امری طبیعی است . ایران جزء ده کشور بلاخیز و ششمین کشور زلزله خیز دنیا است که زلزله مسبب بیشترین تلفات انسانی در آن می با شد و کمر بند زلزله 90 درصد از خاک کشور ما را دربر گرفته است؛ اما آنچه حائز اهمیت است، وضعیت اسف بار شهرها و کلان شهرهایی ( مثل تهران، تبریز ... ) است که بر روی گسل ها یا در مجاورت آنها ساخته شده و در معرض خطر زلزله قرار دارند، زیرا که ایران از جمله کشورهایی است که گسل های فراوان دارد و حرکت این گسل ها باعث رها شدن انرژی ذخیره شده و بروز زلزله های مکرر می شود و تلفات جانی و خسارت های مالی فراوانی را در مناطق شهری بدنبال می آورد.
در این مقاله سعی بر آن است که علت زلزله خیزی فلات ایران و اثرات منفی فعالیت گسل ها روی برخی از شهرها به صورت نمونه بررسی و خطرات آنها یادآوری گردد.
گسل,فعالیت گسل,کمربند زلزله,لرزه خیزی,کانون زلزله,زلزله سطحی,مقاوم سازی ساختمان ها.
https://jrg.ut.ac.ir/article_10036.html
https://jrg.ut.ac.ir/article_10036_df1efef07217e308250b975a6d3b9637.pdf
موسسه جغرافیای - دانشکده جغرافیا
پژوهش های جغرافیایی (منتشر نمیشود)
1026-6836
37
1
2005
08
23
عرب های خوزستان: واگرایی و همگرایی
FA
دکتر یدا... کریمی
پور
استادیار جغرافیا، دانشگاه تربیت معلم واحد حصارک کرج
56478721
کوثر کریمی
پور
_ لیسانس جامعه شناسی از دانشگاه تهران
k.karimipour@ymail.com
خوزستان به عنوان استراتژیک ترین استان ایران، در سدة بیستم میلادی بیش از هر استان دیگر کشورمان در معرض طرح های تجزیه طلبی بیگانگان بوده است. دولت های عرب به ویژه عراق به عنوان بزرگترین طرّاح، مجری و پشتیبان طرح تجزیة این خطّه، مهم ترین سند و دلیل زندة پشتیبانی اش از این طرح را عرب بودن و به ویژه خواست تاریخی ساکنین این استان برای جدایی از ایران می دانند.
این پژوهش توصیفی- تحلیلی در پی آن است تا بر اساس ملاک های شناخته شدة فرهنگی- اجتماعی، اندازة واگرایی و همگرایی عرب های خوزستان را نسبت به اکثریّت تشکیل دهندة هسته سیاسی و نیز آرمان های ملّی مورد بررسی قرار دهد.
عرب ها,خوزستان,واگرایی,همگرایی,هستة سیاسی,آرمان های ملّی.
https://jrg.ut.ac.ir/article_10037.html
https://jrg.ut.ac.ir/article_10037_78e89eabc8b7b2472c9528a18aabbd22.pdf
موسسه جغرافیای - دانشکده جغرافیا
پژوهش های جغرافیایی (منتشر نمیشود)
1026-6836
37
1
2005
08
23
ساماندهی فضایی مکان های آموزشی (مقطع متوسطه) شهر زنجان به کمک GIS
FA
رحمان
صالحی
کارشناس ارشد جغرافیا وبرنامه ریزی شهری
73577915
منصور
رضاعلی
کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
jrg@ut.ac.ir
عدم توزیع فضایی مناسب مکان های آموزشی شهر زنجان مشکلات عدیده ای را بوجود آورده که از آن جمله می توان به عدم سازگاری ، مطلوبیت و ظرفیت غالب فضاهای آموزشی شهر اشاره نمود که عاری از مشخصه های استاندارد یک محیط آموزشی مناسب است. با توجه به این معضلات در مقاله حاضر پس از برداشت میدانی و گردآوری اطلاعات با GIS و در محیط نرم افزاری Arc/info اطلاعات مکانی وارد شده و لایه های اطلاعاتی ساخته شدند. سپس با دستور Build و CLean توپولوژی مناسب ساخته شد و داده ها در قالب پایگاه داده سازماندهی گردید. برای تجزیه و تحلیل لایه ها از نرم افزار Arcview و از امکانات مدل سازی فضایی Calculat Density، Bufferring، Net Work و ... استفاده شد. در نهایت الگوی مطلوب برای سامان بخشی واحدهای آموزشی مقطع متوسطه پسرانه شهر زنجان ارائه و راهکاری برای دسترسی اصولی جمعیت دانش آموزی نواحی فاقد دسترسی(به ویژه نیمة شمال شهر) به مدارس و همجنین ساماندهی و نوسازی مدارس واقع در مرکز شهر پیشنهاد گردید.
توزیع فضاهای آموزشی,سازگاری ظرفیت,سازگاری مطلوبیت.
https://jrg.ut.ac.ir/article_10038.html
https://jrg.ut.ac.ir/article_10038_bd686fd640be98efaae0091fa301e613.pdf
موسسه جغرافیای - دانشکده جغرافیا
پژوهش های جغرافیایی (منتشر نمیشود)
1026-6836
37
1
2005
08
23
تحلیل ساختاری و زمین ساختی طاقدیس سبزپوشان براساس مطالعات مرفوتکتونیکی و تحلیل آماری درزه ها
FA
سید احمد
علوی
دانشیار گروه زمین شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی
a-alavi @ sbu.cc.ir
سارا
عبادیان
کارشناس ارشد زمین شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی
15998294
کوه سبزپوشان طاقدیسی، شکنجی است که در جنوبغربی شیراز و در منطقه ساختاری چین خورده زاگرس قرار دارد. روند محور طاقدیسی سبزپوشان برخلاف دو طاقدیس مجاور، از راستای عمومی رشته کوه های زاگرس پیروی نمی کند و در جهت ساعتگرد چرخیده است. یک گسل امتداد لغز عرضی نیز در جنوب طاقدیس آن را به دو بلوک شمالی و جنوبی تقسیم می نماید.
روش های کمی و کیفی مرفوتکتونیکی، نرخ متفاوتی از بالاآمدگی در قسمت های مختلف این طاقدیس را روشن می سازد. نقشه کانتوری اندیس SL منطقه مورد مطالعه نشان می دهد که میزان بالا آمادگی در قسمت پهن شده مرکزی کوه نسبت به محور طاقدیس متقارن است؛ ولی در مجاورت گسل امتداد لغز عرضی (سبزپوشان) بالا آمدگی بیشتر می باشد.
الگوی آبراهه های این طاقدیس روند جابجا شده محور آن را در قسمت مرکزی به اثبات می رساند و تحلیل آماری درزه ها در نقاط مختلف منطقه مورد مطالعه یک تنش فشارشی محلی با راستای N66E را نشان می دهد که باعث چرخش ساعتگرد روند محور طاقدیس، حرکت راستگرد گسل عرضی سبزپوشان و بسیاری تغییرات ساختاری و مرفوتکتونیکی گردیده است.
کوه سبزپوشان,طاقدیس شکنجی,مرفوتکتونیک,الگوی آبراهه ها,تحلیل آماری درزه ها,چرخش ساعتگرد.
https://jrg.ut.ac.ir/article_10039.html
https://jrg.ut.ac.ir/article_10039_2b08f8eee147943672c129f2207ca893.pdf
موسسه جغرافیای - دانشکده جغرافیا
پژوهش های جغرافیایی (منتشر نمیشود)
1026-6836
37
1
2005
08
23
ارتباط ساختمان چین خورده بخش شمالشرقی البرز و تکامل الگوی زهکشی TM ,ETM و رادار
FA
دکتر مجتبی
یمانی
دانشیار دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
myamani2@ut.ac.ir
مریم
عنایتی
کارشناس ارشد ژئومرفولوژی، دانشگاه تهران
34118786
منیژه
باقری
کارشناس ارشد زمین شناسی ، دانشگاه تربیت مدرس
76233157
ساختمان زمین شناسی و چینه شناسی در توازن و تعادل شبکه آبها مؤثر است. در واقع بین تمام عواملی که تعیین کننده ویژگی شبکه آبها می باشند، سنگ شناسی و زمین ساخت از اهمیت فراوان تری برخوردار است؛ به نحوی که این عوامل بخشی از تحول شبکه آب های جاری را در کنترل می گیرند.
از دیدگاه فرسایش، آبراهه ها در مسیریابی خود همیشه نقاط ضعیف تر ،سست تر و پست تر را انتخاب می کنند. از اینرو، گسل ها، درزه ها و شکستگی ها بهترین محل برای انطباق و تکامل آبراهه ها بشمار می روند.
به دلیل گسترش وسیع آبراهه ها و فراوانی طاقدیس های کوچک در بخش شمالشرقی البرز ، در این پژوهش نحوه تکامل آبراهه ها و اثر بخشی ژئومرفولوژی طاقدیس های این منطقه در تیپ و الگوی زهکشی مورد مطالعه قرار گرفته است. برای دستیابی به این هدف از نرم افزار Geomatica به عنوان ابزار اصلی تحقیق جهت تجزیه وتحلیل متغیر های مؤثر استفاده شده است. علاوه بر این از تصاویر سنجنده های TM و ETM و نیز تصاویر رادار به عنوان ابزار مشاهده غیر مستقیم و همچنین تجزیه و تحلیل رقومی داده ها بهره گیری شده است. از مقایسه نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل رقومی داده های بدست آمده با نقشه زمین شناسی، ملاحظه می شود که در بخش شمالشرقی البرز، تنگ های ایجاد شده با آبراهه هایی که به طور عرضی طاقدیس های کوچک را قطع کرده اند ، انطباق داشته و حاصل عملکرد دینامیکی آنها می باشد. نتایج نشان می دهندکه بخش عمده ای از این عوارض ژئومرفیک با گذشت زمان و همچنین تأثیر فرسایش شدید حاکم بر البرز شمالی و شمالشرقی تقریبا تسطیح شده اند؛ به گونه ای که دره های عرضی حفر شده، در تصاویر ماهواره ای تقریبا قابل رؤیت نیستند و لیکن در یک مقایسه تحلیلی با نقشه زمین شناسی، داده های میدانی و نیز استفاده از تکنیک بازسازی ساختمانی، وجود چنین دره هایی با قدمت زیادآشکار گشته و نشانگر نحوه عملکرد شبکه های عرضی در این سیستم می باشد.
ژئومرفولوژی,سنجش از دور,شمالشرقی البرز,الگوی زهکشی,زمین شناسی
https://jrg.ut.ac.ir/article_10040.html
https://jrg.ut.ac.ir/article_10040_d7513021d151d0c6e6b0a1bba832f161.pdf
موسسه جغرافیای - دانشکده جغرافیا
پژوهش های جغرافیایی (منتشر نمیشود)
1026-6836
37
1
2005
08
23
فرایندهای آبرفتی، باد و تغییر مخروط ها در دشت لوت
FA
دکتر ابراهیم
مقیمی
استادیار دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
moghimi-ir@yahoo.com
این مقاله با استفاده از تصویر ماهواره ای لندست ( با مقیاس: 1000000:1) و نقشه های 000,50:1 توپوگرافی و کارهای میدانی تهیه شده است. در دشت لوت پرشدگی های درّه ای و تشکیل مخروط ها دو چشم انداز مهم اشکال آبرفتی محسوب می شود. ارتفاع متوسط واحد لوت حدود 980متر است و دارای مخروط های بزرگ و کوچک قدیمی و جدید می باشد. مخروط های قدیمی تر در وضعیت ارتفاعی بالاتر قرار دارند؛ در صورتی که مخروط های جدید در نقاط پست مشاهده می شوند.
در بعضی مکان ها این مخروط ها روی مخروط های قدیمی تر تشکیل شده و به عبارتی رسوبات مخروط های جدید روی مخروط های قدیم مشاهده می شود. منشاء بسیاری از اشکال دشت لوت (بیش از نصف آن) از نوع رسوبات آبرفتی است. در این مقاله سه فرآیند آبرفتی، بادی و تغییر مخروط ها در ارتباط با هم بررسی شده اند. فرآیندهای بادی دشت لوت منجر به کانال سازی و ترانشه کردن و دستکاری مواد آبرفتی در انتها، و مخروط ها شده است.
آبرفت,بادها,مخروط ها,دشت لوت,تغییرات.
https://jrg.ut.ac.ir/article_10041.html
https://jrg.ut.ac.ir/article_10041_1510cda42db1ea91bf7a3fe0dbab9b9d.pdf