ORIGINAL_ARTICLE
مدل سازی کمی و پهنه بندی خطر زمین لغزش در زاگرس چین خورده
https://jrg.ut.ac.ir/article_10042_07e1cd7dca89a1678042477183b7ac3f.pdf
2005-10-23
زمین لغزش
حرکت توده ای
مدل سازی
پهنه بندی
زاگرس.
عبدالامیر
کرم
aa-karam@yahoo.com
1
استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه تربیت معلم تهران
AUTHOR
فرج ا...
محمودی
28965844
2
استاد دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تعیین تقویم مناسب کشت گندم دیم در استان ایلام با استفاده از شاخص شروع بارندگی
تأثیر عوامل آب و هوایی بر کشاورزی از اهمّیّت ویژهای برخوردار است و این موضوع، به خصوص در شرایط کشت دیم بیشتر صدق میکند. در زراعت دیم تاریخ کاشت همان تاریخ شروع اولین بارندگی مؤثّر پائیزی است. برای تعیین تاریخ مناسبترین زمان کاشت در استان ایلام، برروی دادههای روزانة بارش هجده سالة هفت ایستگاه که توان پوشش حدّاکثر وسعت این استان را داشت، بررسیهایی صورت گرفت و با دخالت دادن احتمال 75% و 50%، تاریخ مناسب کاشت گندم دیم بدست آمد. براساس تعاریف ارائه شده، بهترین تعریف برای شروع کاشت گندم دیم در استان ایلام عبارت بود از تاریخ شروع بارش و به تبع آن، تاریخ کاشت گندم دیم زمانی است که بعد از اوّل مهرماه پنج میلیمتر بارندگی شده باشد؛ به شرطی که پانزده روز بعد از آن خشک نباشد. براساس این تعریف، بهترین تاریخ شروع کاشت گندم دیم در استان ایلام دهة دوّم آبان ماه به بعد است. نتایج تقویم کاشت گندم دیم در استان ایلام حکایت از متفاوت بودن تاریخ کاشت در مناطق مختلف استان ایلام دارد. اگر بارندگی مؤثّر برای کشاورزی دیم را 300 میلیمتر در نظر بگیریم، مناطقی مثل دهلران، موسیان، دشت عبّاس و قسمتی از شهرستان مهران جزء مناطق نیمه مستعّد دیم محسوب میشوند و بیش از 80% از استان ایلام جزء مناطق مستعد کشت گندم دیم به حساب میآید.
https://jrg.ut.ac.ir/article_10043_da4fb5c6e93e74d3df8527599fa62642.pdf
2005-10-23
آب و هوا
آب و هواشناسی کشاورزی
کشت دیم
بارندگی مؤثّر
تقویم کاشت.
حسین
محمدی
15964276
1
استادیار دانشکدة جغرافیا، دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
مکانیابی شهر صنعتی و اثرات زیست محیطی آن بر شهر اراک
https://jrg.ut.ac.ir/article_10044_4c56ff4ce4aaf9573aa5dff913df997a.pdf
2005-10-23
احمد
زنگانه
31843729
1
استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه تربیت معلم تهران
AUTHOR
محمد
سلیمانی
55187197
2
دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه تربیت معلم تهران
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
مطالعة توزیع زمانی و مکانی یخبندان و لغزندگی در جاده های هراز و فیروزکوه با استفاده از تکنیکGIS
یخبندان و لغزندگی در جاده های کوهستانی شرایط بحرانی برای حمل و نقل جاده ای ایجاد می کند. مطالعات قبلی به افزایش سوانح در طول ماه های سرد سال (به ویژه به هنگام بارندگی و یخبندان جاده ها) اشاره دارند. در این مقاله دو هدف دنبال می شود: اوّل، تشریح روشی جهت تعیین احتمال وقوع وضعیّت های بحرانی یخبندان و لغزندگی (Np1-Np9 ( در طول جاده های هراز و فیروز کوه (از جاده های پرترافیک و کوهستانی کشور که استان های شمالی را از طریق ارتفاعات البرز به تهران ارتباط می دهد). دوّم، تحلیل زمانی- مکانی یخبندان و لغزندگی با استناد به تحلیل های آماری وآنالیز آنها در توابع موجود در سیستم اطّلاعات جغرافیایی. از مهم ترین دستاوردهای تحقیق آن است که در مناطق کوهستانی جاده های هراز و فیروزکوه با شروع دورة سرد )ماه اکتبر) احتمال وقوع یخبندان (Np5) و در مناطق ساحلی و کم ارتفاع احتمال لغزندگی ((Np2 بسیار افزایش می یابد.
https://jrg.ut.ac.ir/article_10045_202cb962ac59075b964b07152d234b70.pdf
2005-10-23
یخبندان, لغزندگی, ماتریس N, روش ویبول, سیستم اطّلاعات جوّی و جاده ای
سیستم اطّلاعات جغرافیایی.
قاسم
عزیزی
ghazizi@ut.ac.ir
1
دانشیار دانشکده جغرافیا, دانشگاه تهران
AUTHOR
مجید حبیبی
نوخندان
13847388
2
عضو هیئت علمی پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی وضیعت ژئومرفولوژیکی پیچان رود و نقش آن در فرسایش بستر و کناره های رودخانة میناب
مطالعات میدانی در محدودة مورد مطالعه نشان داد که وجود طیف وسیعی از تغییرات در اثر جریان آب (سیلاب)، دبی، رسوب، کمّیّت و نوع آن ، جنس موادّ بستر و الگوهای مختلف برای پلان این رودخانه می تواند معرّف بسیاری از ویژگی های ژئومرفولوژیکی و دینامیکی رودخانه باشد. با استفاده از نیمرخ های طولی و عرضی، خواصّ اصلی جریان نظیر توسعة جریان ثانویّه و توزیع سرعت در قوس مئاندر رودخانه میناب بررسی گردید. این عوامل در آبشستگی و رسوبگذاری در خم های رودخانه دارای اهمّیّت فراوانی است.باربسترها تأثیر اندکی بر شکل گیری خم های مئاندر مخصوصاً در قوس داخلی دارد . بار بستر در اثر جریان ثانویّه به سمت کنارة داخلی سبب آبشستگی کنارة خارجی و رسوبگذاری در کنارة داخلی می گردد. این الگوی آبشستگی و رسوبگذاری در اثر جریان ثانویّه بوده که پس از گذشت مسافتی از شروع خم بزرگ، توسعه یافته و سبب فرسایش بستر و کناره های رودخانه گردیده است. این فرایند سبب ایجاد خم هایی رودخانه شده است . البتّه این خم ها متوالی نبوده و حالت منظّمی هم ندارند. با استفاده از جدول شمارة (3)که ویژگی های مقاطع عرضی پایین دست مئاندر رودخانه را نشان می دهد، می توان پیش بینی کرد که پیچ های مئاندر در طول زمان به آهستگی به سمت پایین رودخانه در حال حرکت است و در نتیجه طول خم ها و عرض آنها با افزایش دبی و شیب در اثر آورد رسوب ها ی بالادست افزایش یافته و هر گونه تغییری در بار رسوبی سبب رسوبگذاری یا افزایش و تغییر شیب و نهایتاً سبب مارپیچی شدن رودخانه می شود. هر گونه تغییری در مصالح کف و کناره های رودخانة میناب می تواند سبب ایجاد تغییراتی در ویژگی های مارپیچ های پایین دست شده و آنها را از حالت منظّم و تحت کنترل خارج ساخته و به یک معضل بسیار شدید محیطی تبدیل سازد.
https://jrg.ut.ac.ir/article_10046_c8ffe9a587b126f152ed3d89a146b445.pdf
2005-10-23
مئاندر
ژئومرفولوژی
فرسایش
میناب
رودخانة میناب .
احمد نوحه
گر
ahmad_nohegar@yahoo.com
1
استاد یار دانشگاه هرمزگان
AUTHOR
مجتبی
یمانی
myamani@ut.ac.ir
2
دانشیار دانشکده جغرافیا ، دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
محاسبة آب بارش شو ، میانگین دمای جو و شکست آتمسفری با داده های کاوشگر
یکی از فراسنج هایی که بدون اثر شار رطوبت می تواند در تخمین بارش بکار گرفته شود ، مجموع جرم بخار آب موجود در جو در یک محلّ خاص از سطح زمین تا پایان جوّ است که آب بارش شو نامیده می شود. در این بررسی داده های ایستگاه کاوش جوّ مهرآباد در دورة آماری چهارده ساله از سال 1995 تا 1982 مورد تحلیل قرارمی گیرد و آب بارش شو ، دمای میانگین جوّ و شکست آتمسفری در این ایستگاه در ماه های مختلف سال بدست می آید . بر اساس کاهش و افزایش انحراف معیار به میانگین ، دوره های خیلی خشک تا خیلی تر و نیز خیلی سرد تا خیلی گرم دسته بندی می شوند. برای آزمون نتایج بدست آمده ، داده های ماه ژانویة سال 1999 نیز بررسی می شوند و آب بارش شو ، میانگین دمای جوّ و شکست آتمسفری در این ماه محاسبه و با میانگین آب بارش شو و نیز میانگین دمای جوّ مقایسه می شوند .بررسی نشان می دهد که این ماه از نظر بارش در حدّ میانگین است و در دورة خیلی سرد تا سرد قرار می گیرد . به علاوه، بررسی مجموع آب بارش شو و بارش بیانگر این مهم است که بدون اثر فرارفت رطوبت ، 6/7 درصد آب بارش شو به صورت بارش ریزش کرده است.
https://jrg.ut.ac.ir/article_10047_3def184ad8f4755ff269862ea77393dd.pdf
2005-10-23
آب بارش شو
شکست آتمسفری
میانگین دمای جو.
محمد
مرادی
moradi_m@irimet.net
1
دانشجوی دکترای هواشناسی، واحد علوم وتحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی و کارشناس مرکز پیش بینی سازمان هواشناسی
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی تغییرات سیمای طبیعی و کاربری اراضی سواحل جنوبی دریای خزر با استفاده از عکس های هوایی و GIS
سواحل دریاها یکی از اشکال اکوسیستمهای طبیعی محسوب میشوند. این عرصههای منابع طبیعی نقش ارزندهای در پویایی و زندگی انسان ها دارند. تغییر و تحّول طبیعی برای رسیدن به مرز تعادل ازخصوصیّات بارز این اکوسیستمها میباشد. روند نوسانات دریا و تأثیر آن بر سواحل از جمله عوامل تغییر و تحول در سیمای سواحل محسوب میشود. علاوه بر تغییر و تحّول طبیعی، انسان ها نیز به شدّت این عرصه ها را مورد تعرّض و تجاوز قرار می دهند. در سال های اخیر روند پیشروی دریا تغییر و تحّول زیادی در سیمای طبیعی سواحل ایجاد نموده است. بنابراین تغییر و تحّولات اراضی ساحلی را میتوان به دو شکل عمدة طبیعی و انسانی تقسیمبندی نمود. به منظور بررسی میزان تغییرات طبیعی و کاربری اراضی سواحل جنوبی دریای خزر از طریق هر یک از عوامل فوق، تحقیقی به طول حدود یازده کیلومتر و در مساحتی حدود 320 هکتار در سواحل شهرستان نور انجام یافت. بررسی زمانی تغییرات در یک دورة سیزده ساله )1373ـ1360) با استفاده از عکس های هوایی و در محیط GIS انجام گرفت. نتایج بررسی نشان میدهد که تغییر و تحّول در این دورة زمانی بسیار شدید بوده است. میزان اراضی جنگلی و پوشش های طبیعی از 5/13 هکتار به حدود 4/4 هکتار کاهش یافت. در این دوره حدود 5/84 هکتار از سواحل و کاربریهای موجود به زیر آب رفته است. همچنین حدود 107 هکتار از اراضی ساحلی تغییر وضعیّت داده و حدود 35 هکتار به میزان ساخت و سازهای انسانی افزوده شده است. نتایج نشان میدهد که میزان تغییر و تحّول انسانی در مقایسه با تغییر و تحّول طبیعی (پیشروی دریا) بسیار شدیدتر بوده و نیاز به ساماندهی سواحل برای حفظ و جلوگیری از خسارات اقتصادی و زیست محیطی را ایجاب مینماید.
https://jrg.ut.ac.ir/article_10048_069059b7ef840f0c74a814ec9237b6ec.pdf
2005-10-23
unknown
77973697
1
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیلی بر تعاونی های مرزنشینان و جایگاه ساختاری و عملکردی آن در سیستان و بلوچستان
تعاونی های مرزنشینان از گذشتههای دور به طور غیررسمی و ازسال 1344 به طور رسمی در کشور فعّال بودهاند؛ لیکن علیرغم گشایشهایی که در توسعة فعّالیّت آنها به لحاظ ساختاری و قانونی فراهم شده، کماکان محدودیّت سقف ارز تخصیصی و همچنین محدود بودن اقلام کالاهای صادراتی و وارداتی که این تعاونی ها میتوانند مبادله نمایند، در کنار سایر محدودیّتهای اداری- اجرایی، از کارایی آنها کاسته و عملاً نقش آنها را در بازرگانی خارجی کشور کمرنگ نموده است. این تعاونی ها در استان سیستان و بلوچستان عمدتاً پس از انقلاب اسلامی شکل گرفته و هماینک تعداد آنها به 32 تعاونی با سرمایهای بالغ بر هشت میلیارد ریال رسیده و شاهد توسعة فعّالیّت اقتصادی و تجاری آن در این استان میباشیم. با این وجود ارزش کل کالاهای صادراتی این تعاونی ها حدود 31 میلیون دلار در سال 1379 بوده که در مقایسه با مجموع صادرات غیرنفتی کشور در آن سال (حدود 5/4 میلیارد دلار) رقم بسیار ناچیزی است،و بیانگر محدودیّتهای ساختاری- عملکردی این گونه تعاونی ها میباشد. بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق به منظور توسعة فعّالیّت و افزایش نقش تعاونی های مرزنشینان در بازرگانی کشور، مهم ترین گام برنامه ریزی و سیاستگذاریهای لازم به منظور ایجاد تحّول ساختاری در این تعاونی ها و سوق دادن آن به تولیدی شدن، به جای توزیعی بودن صرف میباشد. این مهم ضمن ایجاد اشتغال بیشتر، حرکتی مهم در جهش صادرات تعاونی های مرزنشین نیزخواهد بود. کارکردهایی از قبیل افزایش سقف ارز تخصیصی، بهبود روش ها، ثبات و پایداری قوانین و مقرّرات، کاهش عوارض و مالیات، حذف بوروکراسیهای زاید، و ایجاد هماهنگی میان سازمانی میتواند به پایداری ساختار و عملکرد اقتصادی ـ تجاری تعاونی های مرزنشینان و ارتقاء جایگاه آن در بازرگانی خارجی کشور بیش از پیش منجر گردد
https://jrg.ut.ac.ir/article_10049_8e67dfacfe84237d564c1143f531866b.pdf
2005-10-23
تعاون
ساختار
عملکرد
مرزنشینان
تعاونی تولید
تعاونی های توزیع .
عیسی ابراهیم
زاده
41179695
1
استادیار جغرافیا و برنامهریزی شهری و منطقهای، دانشگاه سیستان و بلوچستان
AUTHOR
فرامرز
بریمانی
83958446
2
استادیار جغرافیا و برنامهریزی روستایی، دانشگاه سیستان و بلوچستان
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
مکان یابی واحدهای خدمات بازرگانی با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP)
در برنامهریزی های منطقهای و توسعه سرزمین، شناسایی مناطق مناسب جهت استقرار و توسعه فعالیت ها یکی از مسائل اساسی می باشد که همواره برنامه ریزان منطقه ای با آن مواجه بوده اند. با توجه به مدل ها و روش های گوناگونی که در این زمینه وجود دارد, پیشرفت های بسیار به ویژه در سیستم های اطلاعاتی جغرافیایی صورت گرفته و امکان مدل سازی و تحلیل اطلاعات به صورت فضایی بوجود آمده است. در تحقیق حاضر با استفاده از روش سلسله مراتبی تحلیل و انواع تکنیک های مدل سازی فضایی، به الگوسازی فضایی بخش طرقبه پرداخته ایم. فرایند الگوسازی و مکانیابی طی چند مرحله شامل گردآوری اطلاعات, ورود اطلاعات به سیستم, انتخاب معیارها, مدل سازی فضایی و تلفیق اطلاعات انجام شده است. در نهایت، مناطق مختلف بخش طرقبه از نظر قابلیت استقرار واحدهای خدمات بازرگانی اولویت بندی شده اند.
https://jrg.ut.ac.ir/article_10050_11507e660c07feae60a698ba8d34a40e.pdf
2005-10-23
مکان یابی
پهنه بندی
مدل سازی فضایی
سیستم های اطلاعات جغرافیایی
روش سلسله مراتبی تحلیل, محیط زیست
دکتر حسنعلی فرجی
سبکبار
hfaraji@ut.ac.ir
1
عضو هیئت علمی دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
صنایع دستی روستائی (قالیبافی) در حاشیه غربی دشت کویر
https://jrg.ut.ac.ir/article_10051_dd443e5d0908542449689323d8635d19.pdf
2005-10-23
قالی
کاشان
شادسر
قالیبافی
دکتر مسعود
مهدوی
mahdavih@ut.ac.ir
1
استاد دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
AUTHOR
دکتر مجتبی قدیری
معصوم
mghadiri@ut.ac.ir
2
دانشیار دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
رابطه بین توزیع فشار و تراکم آلاینده ها در تهران
تهران یکی از شهرهای آلوده جهان است. علیرغم اقدامات جدی مسئولین شهر هنوز آثار مثبتی در روند کاهش آلودگی هوای شهر مشاهده نمی شود. برای اینکه به عامل اصلی یعنی توزیع فشار توجهی نمی شود. بدین جهت این تحقیق سعی کرده است که رابطه بین تغییرات تراکم آلاینده های تهران و توزیع فشار را بررسی کرده و الگوهای موثر را شناسایی کند. برای این منظور روزهای آلوده تهران براساس آلاینده های اصلی یعنی و TSP در ایستگاه آلودگی سنجی مرکزی (ویلا) در دوره 1984-2001 از سازمان محیط زیست تهیه گردید. داده های فشار سطح زمین روز های آلوده در ساعات صفر گرینویچ دوره مطالعه از مرکز پژوهشهای اقلیمی دانشگاه آنگلیای شرقی انگلستان در محدوده 20 تا 5/47 درجه شمالی و 35 تا 8/67 درجه شرقی تهیه گردید.
با استفاده از روشهای آماری تحلیل مولفه های اصلی و خوشه بندی پراکندگی فشار روزهای آلوده به شش تیپ هوایی به شرح آنتی سیکلون شمالی، آنتی سیکلون سیبری، آنتی سیلکون غربی، کم فشار خراسان، و تیپ مداری طبقه بندی شد. بیشتر تیپ ها در پاییز فراوانتر بودند. توالی های آلوده طولانی مدت توسط تیپ مداری و توالی کوتاه مدت توسط الگوی کم فشار خراسان تولید شده اند.
نتایج بررسی هماهنگی بین تغییرات فشار روزانه فرودگاه مهرآباد و آلودگی هوای ایستگاه ویلا رابطه مثبتی را برای آلاینده های و رابطه منفی برای آلاینده TSP با توزیع فشار روزانه نشان داد. رابطه های بدست آمده قابل توجه و معنی دار بودند به طوریکه براساس این روابط مدل های پیش بینی آلودگی هوای تهران از روی توزیع فشار روزهای قبل عملی شد.
https://jrg.ut.ac.ir/article_10052_32cffea0dad053588aa29319120116d4.pdf
2005-10-23
دکتر بهلول
علیجانی
21975563
1
استاد دانشگاه تربیت معلم تهران
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تشخیص تغییرات و بیابانزایی با استفاده از سامانه های اطلاعات جغرافیایی داده های ماهواره ای چند طیفی
داده های سنجش از راه دور چند طیفی منبع اطلاعات مهمی برای تشخیص تغییرات سطحی می باشد. تغییرات پوشش اراضی، بدلیل فعالیت های بشری، موضوع اصلی برنامه ریزی منطقه ای است. تشخیص تغییرات یکی از کاربردهای اصلی سنجش از راه دور است. در این مطالعه که بر اساس روشهای چشمی و رقومی انجام شده است، تغییرات 23 ساله در دوره های مختلف شناسایی و مشخص شده است. تصاویر رقومی MSS (20ژولی، 1977) TM 7 سپتامبر، 1988 و +ETM 20 ژولی، 2000 استفاده شد. برای بررسی تصاویر سه زمانه، تصحیحات رادیومتریک و هندسی انجام و سپس روشهای مختلف مانند رویهم قرار دادن تصاویر رقوی، تفریق تصاویر، مقایسه پس از طبقه بندی به کار گرفته شده نتایج حاصل نشان داد مه طی 23 سال گذشته تغییرات فاحشی در رابطه با بیبان زایی روی داده است که 68% این تغییرات در مدت زمان بین 2000-1985 روی داده است. براساس نتایج حاصل نتیجه گیری می شود که داده های MSS ، TM و +ETM برای تهیه نقشه های تشخیص و تغییرات مناسب هستند. ضمناً نتایج حاصل نشان داده که کار میدانی گسترده برای نهیه نقشه های تغییرات منطقه مورد مطالعه نیاز است.
https://jrg.ut.ac.ir/article_10053_3373e2549fa766cc61e3fbd06e23bf1d.pdf
2005-10-23
دکتر سیدکاظم علوی
پناه
73773688
1
دانشیار دانشکده جغرافیا - دانشگاه تهران
AUTHOR
امیر هوشنگ
احسانی
25994482
2
دانشجوی دوره دکتری سنجش از راه دور، دانشگاه تکنولوژی سوئد
LEAD_AUTHOR